Program Odbudowy Zabytków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19

Rządowy Program Odbudowy Zabytków ma pomóc jednostkom samorządu terytorialnego zdobyć fundusze na remonty i renowacje zabytków znajdujących się na ich obszarze, a także na opiekę nad nimi. Maksymalna wartość dofinansowania może sięgnąć nawet 98% wartości inwestycji. Dzięki temu, że udział własny z budżetu jednostki jest na poziomie jedynie 2%, program ma być bardziej dostępny dla samorządów. 

Wnioski samorządów mogą być składane w trzech kategoriach: do 150 000 zł, do 500 000 zł oraz do 3 500 000 zł. Maksymalnie jeden samorząd może złożyć 10 wniosków.  Elektroniczne wnioski JST mają składać do Banku Gospodarstwa Krajowego. 

Bank ten udostępni promesy wstępne na inwestycje, które zostały objęte dofinansowaniem po ostatecznej akceptacji Prezesa Rady Ministrów.

Promesy są podstawą do ogłoszenia postępowania zakupowego przez Wnioskodawcę lub do podjęcia uchwały o przyznaniu dotacji. Po wyłonieniu wykonawcy BGK wystawia promesę inwestycyjną, która wraz z odpowiednim wnioskiem jest podstawą wypłat dofinansowania.

Płatności dofinansowania wypłacane są z dołu: dla inwestycji do 12 miesięcy po zakończeniu inwestycji a dla inwestycji powyżej 12 miesięcy w 2-3 transzach.

Pozyskane środki mogą być przeznaczone na roboty budowlane, prace konserwatorskie i restauratorskie. Niekoniecznie muszą być wykorzystane bezpośrednio na zabytki znajdujące się pod opieką samorządu. Może to być wykorzystane na udzielenie dotacji samorządowej na przeprowadzenie takich prac. Ważne jednak, że dofinansowanie może dotyczyć jedynie obiektów posiadających wpis do ewidencji lub rejestru zabytków. 

Ważne: Ostatecznymi beneficjentami środków w ramach Programu mogą być bowiem zarówno jednostki samorządu terytorialnego, jak również inne podmioty, które otrzymają od jednostek samorządu terytorialnego dotacje na renowację i odbudowę obiektów zabytkowych.

Inwestycja ma zdaniem Premiera wspierać rozwój w zakresie kultury i rozwój lokalnych społeczności, bo będące zabytkami budynki często są wykorzystywane jako obiekty użyteczności publicznej takie jak ośrodki kultury, przedszkola czy szkoły. Premier roztacza także wizję rozwoju usług turystycznych na skutek renowacji zabytków. 

Uchwała Rady Ministrów ustanawiająca Rządowy Program Odbudowy Zabytków została przyjęta na podstawie art. 65 ust. 28 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Zdaniem projektodawców, realizacja tego programu przyczyni się do przeciwdziałania skutkom społeczno-gospodarczym COVID-19. Cały program jest natomiast realizowany ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.