Tarcza antykryzysowa: sprawdź, jak wpływa na finanse samorządów

Rozwiązania zawarte w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wytyczne dotyczą głównie firm, ale w dużej mierze będą miały wpływ na działania i sytuacje jednostek sektora finansów publicznych.

Pakiet pomocowy samorządom w zakresie należności podatkowych daje dwa narzędzia:

− umożliwia radom gmin wprowadzenie za część 2020 roku zwolnienia z podatku od nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19 (art. 15p ustawy),

- możliwość przedłużenia, w drodze zarządzenia organów wykonawczych, terminów płatności rat podatku od nieruchomości, płatnych w kwietniu, maju i czerwcu 2020 roku – nie dłużej niż do 30 września tego roku (art. 15q ustawy).

Decyzje organów gminy o udzieleniu ulg podatkowych są decyzjami uznaniowymi, dlatego bardzo istotne jest to, aby przed podjęciem uchwał dokonać analizy zarówno w kwestii rodzaju branż prowadzących działalność na terenie gminy, jak i skutków utraty z tego tytułu dochodów i dopiero wówczas podjąć decyzje o zakresie ulg

W skład dochodów podatkowych samorządów wchodzą również udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych, jest to odpowiednio w pierwszym przypadku 39,34% od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze gminy, w drugim zaś 6,71% od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze gminy.

− zmniejszenie dochodów ze względu na malejące dochody podatników z powodu trudności w różnych gałęziach gospodarki oraz możliwość odliczenia straty poniesionej w 2020 od przychodów za 2019 rok poprzez dokonanie korekty zeznania;

− przesunięcie w czasie otrzymywanych dochodów z powodu odsunięcie terminu wpłaty zaliczek PIT za marzec i kwiecień tego roku dla płatników, którzy ponieśli negatywne konsekwencje gospodarcze epidemii, będą mogli je wnieść do 1 czerwca 2020 r. (art. 52o specustawy).

Na zwolnienia oraz ulgi w tych podatkach samorządy nie mają wpływu, ale decyzje podejmowane przez organy gminy wpływają pośrednio na wysokość tych dochodów, udzielenie ulg w podatkach lokalnych może bowiem przyczynić się do poprawy kondycji finansowej przedsiębiorców, którzy utrzymają swoje firmy i miejsca pracy w nich, a to przełoży się na wysokość dochodów gmin z tytułu udziałów w podatkach dochodowych, jeśli nie dziś, to w przyszłości. Dlatego przed samorządami trudne decyzje do podjęcia.

Podobne rozwiązania, jak w zakresie podatków, zawierają art. 15j, art. 15zzze, art. 15zzzf specustawy, w odniesieniu do należności cywilnoprawnych, a mianowicie:

• przesuwa się termin opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, za rok 2020 do 30 czerwca 2020 r., dodatkowo termin ten może zostać przedłużony rozporządzeniem Rady Ministrów;

• jako obowiązującą ustala się datę 30 czerwca 2020 r. z tytułu opłaty należnej za rok 2020 za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów;

• uproszczenie procedur odraczania i umarzania, m.in. przedsiębiorcom, czynszów za najem i dzierżawę nieruchomości będących własnością organów publicznych, związane jest to z umarzaniem w całości albo w części należności z tytułu oddania nieruchomości w najem, dzierżawę lub użytkowanie, przypadające za okres stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, lub też odroczenie lub rozłożenie spłaty na raty przez starostę lub prezydenta miasta na prawach powiatu, którzy wykonują zadania z zakresu administracji rządowej, bez zgody wojewody;

• dodanie nowych kompetencji związanych z przesunięciem terminów, odstąpieniem, umarzaniem zobowiązań cywilnoprawnych przysługujących samorządom.

Więcej na ten temat w najnowszym numerze „Aktualności Rachunkowości Budżetowej”.

Podstawa prawna:

- ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374).