Wojna na Ukrainie - konsekwencje dla transportu drogowego

PKO Bank Polski opracował raport pt. „Krótkoterminowe konsekwencje wojny w Ukrainie dla transportu”. Zgodnie z nim, transport jest i będzie branżą w znaczącym stopniu dotkniętą następstwami konfliktu w Ukrainie przez rozległość swojej działalności (w tym obejmującą terytoria stron konfliktu), jak również poprzez powiązanie z sytuacją w innych sektorach gospodarki.

Głównymi następstwami wojny na Ukrainie dla sektora transportu są:

• mniejszy popyt na usługi,
• problemy z korzystaniem z sieci transportowej i koniecznością zmiany tras,
• zakłócenia w łańcuchach dostaw,
• braki kierowców w drogowym transporcie międzynarodowym dotąd obsługiwanym w 1/3 przez Ukraińców,
• czasowe wydłużenie czasu pracy kierowców oraz
• istotny wzrost kosztów firm transportowych przez zwiększenie cen paliw. 

Transport drogowy towarów obsługiwał 98% transportu polskiego eksportu (w ujęciu wartościowym) do Białorusi, 90% do Rosji i 88% do Ukrainy. W przypadku importu wskaźniki te były istotnie mniejsze i wyniosły odpowiednio: 59%, 12% i 47%. Mniejsza wymiana handlowa z tymi państwami ograniczy przychody branży transportowej.

Konflikt w Ukrainie nasilił braki kadrowe sygnalizowane przez tę część branży transportowej. Według szacunków, z 300 tys. międzynarodowych kierowców obsługujących transport drogowy towarów 105-110 tys. stanowią Ukraińcy (z których wg różnych źródeł 25-50% wzięło urlopy bezpłatne od początku inwazji), 25 tys. stanowią Białorusini, a 2,5 tys. Rosjanie.

Zastąpienie kierowców z Ukrainy przez obywateli spoza UE może wymagać czasu, gdyż otrzymanie wiz do krajów ze strefy Schengen wymaga powrotu do swojego kraju pochodzenia.

Główne następstwa wojny na Ukrainie dla sektora transportu drogowego:

• mniejszy popyt na usługi branży wskutek osłabienia tempa wzrostu gospodarczego;
• osłabienie popytu na usługi branży wskutek ograniczenia wymiany towarowej z Ukrainą, Białorusią i Rosją, a także po wycofaniu się z rynku rosyjskiego wielu polskich i zagranicznych firm;
• problemy z korzystaniem z dotychczasowej sieci transportowej i koniecznością zmiany tras na tereny nieobjęte konfliktem;
• przerwania i zakłócenia w łańcuchach dostaw – co może być szczególnie dotkliwe w przypadku przedłużenia konfliktu. Wpływa to bezpośrednio na zaprzestanie lub ograniczenie produkcji w wielu zakładach, co z kolei powoduje mniejsze zapotrzebowanie na surowce do produkcji i w rezultacie pracę transportową związaną z ich dowiezieniem;
• niepewność terminowości dostaw wskutek problemów z siecią transportową oraz dostępnością środków transportu;
• nasilenie problemów kadrowych - zwłaszcza braki kierowców w drogowym transporcie międzynarodowym dotąd obsługiwanym w 1/3 przez Ukraińców, lekko łagodzone przez czasowe wydłużenie czasu pracy kierowców;
• istotny wzrost kosztów firm transportowych przez zwiększenie cen paliw;
• zaprzestanie obsługi rynku ukraińskiego i rosyjskiego przez niektóre firmy transportowe, kurierskie i logistyczne;
• możliwość zatrudnienia emigrantek z Ukrainy z uprawnieniami kierowców autobusów czy motorniczych na miejscach pracy zwolnionych przez Ukraińców w komunikacji miejskiej. Wg szacunków, kilkadziesiąt tysięcy wakatów pojawiło się też przy prowadzeniu taksówek, u przewoźników typu Uber, Bolt, czy w firmach kurierskich.

• Procedury celne przy transporcie pomocy humanitarnej do Ukrainy
• Ułatwienia dla transportów z pomocą Ukrainie
• Specustawa o pomocy uchodźcom z Ukrainy