"500+" -Kiedy świadczenie wychowawcze jest nienależne?

Kategoria: Świadczenia ZUS
Data: 04-04-2022 r.

Wojewódzki Sąd Apelacyjny musiał odpowiedzieć na pytanie, kiedy mamy do czynienia ze świadczeniem wychowawczym. Czy faktyczne pozostawanie dziecka pod opieką i na utrzymaniu rodzica jest wystarczającą przesłanką do otrzymania świadczenia? Sprawa komplikuje się, kiedy inny sąd w orzeczeniu określił, że dziecko powinno jednak przebywać gdzie indziej. I jak ma się do tego sposób wykorzystania przekazanych środków?

Sąd zajmował się sprawą rodziców, którzy po rozwodzie oboje mieli przyznane prawa rodzicielskie. Jednak w wyroku rozwodowym określono, że ich chora córka ma przebywać razem z ojcem, a matka jest zobowiązana do opłacania alimentów na jej rzecz w wysokości 1 000 zł. Ostatecznie jednak córka przebywała z matką, z nią mieszkała i to matka ją utrzymywała, a w tym czasie pobrała świadczenie wychowawcze - w łącznej wysokości 2500 zł.  Rodzice są w tym przypadku zgodni, że świadczenie było należne, ponieważ córka mieszkała z matką i była na jej utrzymaniu, a pieniądze ze świadczenia zostały wykorzystane na realizację potrzeb córki

Czy wyrok rozwodowy przesądza o świadczeniu nienależnym? 

W art. 25 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci określono sytuacje w których świadczenie wychowawcze jest nienależne. Zgodnie ze wspomnianym przepisem, świadczeniem nienależnym jest świadczenie wychowawcze przyznane lub wypłacona na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów, albo innego wprowadzenia w błąd. Nienależne jest też świadczenie, jeśli zostało przyznane osobie nieuprawnionej, albo osobie innej niż ta, której zostało przyznane.

Zdaniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego pobrane w analizowanej sprawie świadczenie było świadczeniem nienależnym na podstawie art. 25 ust. 2 pkt. 6 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci - czyli było wypłacone mimo braku prawa do tego świadczenia. Kolegium zaznaczyło, że Sąd oznaczył miejsce pobytu dziecka przy ojcu, a dodatkowo matka miała płacić na rzecz córki alimenty. Sąd nie wydał orzeczenia o opiece naprzemiennej. Jego zdaniem więc, matka otrzymywała świadczenie wychowawcze bez podstawy prawnej. Fakt, że pieniądze zostały spożytkowane na potrzeby dziecka, nie miał  dla SKO żadnego znaczenia - skoro sąd okręgowy w wyroku orzekającym rozwód oznaczył miejsce dziecka przy ojcu, to matka nie jest osobą uprawnioną do pobierania świadczenia. 

Liczy się cel na który przeznaczono środki

Matka nie zgodziła się ze zdaniem SKO. Jej zdaniem nie można uznać wyroku rozwodowego jako podstawy do oceny prawa do świadczenia wychowawczego, skoro córka faktycznie była pod jej opieką i na jej utrzymaniu. Ustawa posługuje się pojęciem opieki nad dzieckiem, zdaniem matki - jest to faktyczna opieka.  Zaznacza również, że w art. 5 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci nie ma żadnego wyłączenia związanego z rozwodem rodziców. Nie ma także zastrzeżenia, że musi być określona opieka naprzemienna. Świadczenie - zgodnie z art. 4 ust. 2 przysługuje matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki lub ojca. A w przypadku opieki naprzemiennej kwota jest dzielona na pół dla każdego z rodziców.  Co więcej - zaznacza, że świadczenie było wykorzystywane na potrzeby córki. Potwierdza to także ojciec dziecka w swoim oświadczeniu. 

WSA uznał, że decyzja organu I instancji, która określa jakoby świadczenie było nienależne tylko dlatego, że miejsce córki było ustalone przy ojcu, a świadczenie pobierała faktycznie opiekująca się dzieckiem matka, jest nieprawidłowa. 

Świadczenie wychowawcze przede wszystkim służy dziecku. Przede wszystkim więc ma znaczenie fakt, na co zostało spożytkowane i czy wykorzystano je zgodnie z przeznaczeniem. 

Ważne: Jeżeli świadczenie zostało faktycznie wykorzystane na pokrycie wydatków związanych z potrzebami dziecka, to nie można zakwalifikować go jako świadczenia nienależnego. 

Źródło:

Wyrok WSA w Gliwicach - sygn. - II SA/Gl 1056/21 - Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych - orzeczenia.nsa.gov.pl
Ustawa o pomocy państwa w wychowaniu dzieci - tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 2407 ze zm.

Oprac. red. 

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Oskładkowanie umów cywilnoprawnych – 11 odpowiedzi na pytania

pobierz

Okres zasiłkowy

pobierz

Jak rozliczać ekwiwalent za niewykorzystany urlop w 2017 roku

pobierz

Dokumenty ubezpieczeniowe – 8 odpowiedzi na pytania

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 41590 )
Array ( [docId] => 41590 )