Obowiązujący w Polsce Kodeks pracy jest niczym nasz sztandarowy samochód osobowy sprzed lat. Jest jedynie unowocześniany, ma nowe kolorowe naklejki i zmieniony kształt świateł - ciągle jest to jednak ten sam samochód. Podobnie jest z Kodeksem pracy. Nie można spodziewać się, że pojawi się nowy. Co prawda podjęto próby opracowania zupełnie nowej ustawy, jednak skutek był marny. Trudno opracować nowe, kompleksowe rozwiązania, gdy strony stosunku pracy mają sprzeczne interesy, a dodatkowo swój głos zabierają jeszcze organizacje związkowe. Wypracowanie jednolitej, wspólnej wizji jest w takim przypadku niełatwe. W efekcie - podstawowe źródło prawa pracy, które ma niemalże pięćdziesiąt lat jest jedynie "udoskonalane". A nadchodzący rok będzie przełomowy.
Odpowiedzialność za zorganizowanie stanowiska pracy zdalnej
Już niebawem praca zdalna zostanie wprowadzona do prawa pracy. Jej uregulowanie w Kodeksie Pracy - czyli podstawowym źródle prawa pracy - sprawia, że relacje stron stosunku pracy w zakresie bezpieczeństwa nie powinny się zmieniać, a co za tym idzie tak jak dotychczas powinny rozkładać się obowiązki z zakresu BHP. Biorąc jednak pod uwagę, że to pracodawca jest odpowiedzialny za dostarczenie sprzętu, jego instalację oraz serwis, a to pracownik ma zorganizować stanowisko pracy zdalnej uwzględniając ergonomię - można mieć wątpliwości, kto tak naprawdę ponosi odpowiedzialność za zorganizowanie stanowiska pracy.
Zobacz także: Nowelizacja Kodeksu Pracy w zakresie pracy zdalnej – rewolucja czy naturalna ewolucja?
Ocena warunków do wykonywania pracy zdalnej
Kolejne zmiany wprowadzane do ustawy z 1974 r. dotyczą w szczególności pracy zdalnej. Ma ona zastąpić funkcjonującą od wielu lat telepracę. Istotą jest wykonywanie pracy poza zakładem pracy, najczęściej w domu lub mieszkaniu pracownika. A takie rozwiązania rodzą liczne wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa pracy.
Pracownik będzie mógł wykonywać pracę zdalną, jeśli ma odpowiednie warunki techniczne i warunki lokalowe.
Ważne: Pracownik musi potwierdzić fakt posiadania odpowiednich warunków do wykonywania pracy zdalnej w formie oświadczenia.
To pracownik staje się więc odpowiedzialny za ocenę, czy rzeczywiście może bezpiecznie wykonywać pracę zdalną.
Obowiązki pracodawcy w przypadku pracy zdalnej
Praca zdalna to także określone obowiązki pracodawców. W przepisach, które niebawem zaczną obowiązywać, określono, że musi on zapewnić pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiały oraz narzędzia pracy, przez co należy rozumieć również urządzenia techniczne. To na jego barkach ciąży także obowiązek instalacji, serwisu oraz konserwacji wspomnianych wcześniej narzędzi.
Nowe regulacje zawierają również przepisy dotyczące ryzyka zawodowego pracownika wykonującego pracę zdalną. Na podstawie oceny ryzyka zawodowego pracodawca przygotowuje informację dotyczącą zasad i sposobów właściwej organizacji stanowiska pracy zdalnej, w której uwzględnia wymagania ergonomii.
Zwróćmy uwagę na przepis, który może budzić najwięcej kontrowersji: "Pracownik organizuje stanowisko pracy zdalnej, uwzględniając wymagania ergonomii”.
Wątpliwości płynące z nowej regulacji o pracy zdalnej
Analizując nową regulację poświęconą pracy zdalnej, dochodzimy do wniosku, że to pracodawca dostarcza, instaluje, konfiguruje sprzęt potrzebny do pracy, jednak to pracownik tworzy swoje stanowisku pracy zdalnej, uwzględniając zasady ergonomii. Biorąc to pod uwagę, trzeba odpowiedzieć na pytanie jak powinna wyglądać realizacja obowiązku pracodawcy w zakresie instalacji narzędzi, w tym urządzeń technicznych? Czy zakres tych czynności nie łączy się z organizowaniem stanowiska pracy zgodnie z zasadami ergonomii?
A skoro to pracownik odpowiada za zorganizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami ergonomii, to co w sytuacji, gdy dokonana przez pracodawcę kontrola w zakresie bhp wykaże, że jego podwładny nie zastosował się do tych zasad, naruszając ustawowe przepisy bhp? Kto będzie wówczas ponosił odpowiedzialność za taki stan rzeczy - pracownik, czy osoby które w imieniu pracodawcy instalowały narzędzia pracy?
Zobacz także: Jak zakwalifikować wypadek w drodze powrotnej z miejsca wykonywania zadania do miejsca pracy zdalnej?
Pracownik, czy może pracodawca?
Przepis mówiący o tym, że to pracownik organizuje swoje stanowisko pracy zdalnej uwzględniając wymagania ergonomii jest źródłem wszystkich wątpliwości. Można odnieść wrażenie, że zastąpienie słowa pracownik, słowem pracodawca sprawiłoby, ze regulacja stałaby się spójna z wcześniejszymi przepisami dotyczącymi instalacji sprzętu. Czas pokaże, czy wskazane zapisy Kodeksu pracy nie zostaną zmienione, właśnie poprzez wskazanie pracodawcy jako odpowiedzialnego za organizację stanowiska pracy zdalnej zgodnie z zasadami ergonomii.
