Stan nietrzeźwości zachodzi tylko wówczas, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5 promila alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. Zatem samo przebywanie pod wpływem alkoholu w czasie spowodowania wypadku przy pracy nie jest równoznaczne ze stanem nietrzeźwości.
Przepis art. 21 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych uzależnia możliwość pozbawienia pracownika prawa do świadczeń określonych w ustawie od tego, by pracownik w chwili wypadku był w stanie nietrzeźwości, a więc by zawartość alkoholu we krwi przekraczała 0,5 promila – wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 13 stycznia 1994 r. III AUr 107/93 Gazeta Prawna 2006/138 str. A10.
Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że
ubezpieczony znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków
odurzających lub substancji psychotropowych, płatnik składek kieruje
ubezpieczonego na badanie
niezbędne do ustalenia zawartości alkoholu, środków odurzających lub
substancji psychotropowych w organizmie. Ubezpieczony jest obowiązany
poddać się temu badaniu. Odmowa poddania się badaniu lub inne zachowanie
uniemożliwiające jego przeprowadzenie powoduje pozbawienie prawa do
świadczeń, chyba że ubezpieczony udowodni, że miały miejsce przyczyny,
które uniemożliwiły poddanie się temu badaniu.
Świadczenia
z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, który będąc
w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających lub
substancji psychotropowych przyczynił się w znacznym stopniu do
spowodowania wypadku.
Świadczenia wypadkowe przysługują członkom rodziny pracownika zmarłego wskutek wypadku w drodze z pracy do domu, bez względu na stopień jego przyczynienia się do wypadku – wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych Spraw Publicznych z 5 marca 2003 r. II UK 194/2002 OSNP 2004/8 poz. 143.
Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu jedynie wtedy, gdy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Rażące niedbalstwo zachodzi wówczas, gdy poszkodowany zachowuje się w sposób odbiegający jaskrawo od norm bezpiecznego postępowania i świadczący o całkowitym zlekceważeniu przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia – Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 15 stycznia 1998 r. III AUa 418/97 OSA 1998/11-12 poz. 44 str. 113.
Winę lub rażące niedbalstwo pracownika poszkodowanego w wypadku przy pracy należy konkretnie udowodnić. Nie wystarczy wykazanie nieprzestrzegania przepisów bhp – wyrok z 23 listopada 2004 r. Sąd Najwyższy II UK 3/04 (M.P.Pr. 2005/1/342).
W razie zawinionego naruszenia przez pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spoczywa na nim ciężar dowodu, że wypadek nastąpił także z innej, niezależnej od niego przyczyny – wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy Ubezpieczeń Społecznych z 23 czerwca 1999 r. II UKN 12/99 (OSNAPiUS 200/17 poz. 669 Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1999/11 str. 32).
Podstawa prawna: art. 21 ust. 2 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.).
Jan Pióro, specjalista w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
Zobacz także:
