Spółka z o.o. wystawiła poręczenie wekslowe in blanco z pieczątką firmową i podpisem prezesa zarządu – reprezentanta spółki. Jednak ani zwarta umowa zabezpieczająca weksel, ani deklaracja wekslowa, nie regulują kwestii zabezpieczenia umowy poprzez poręczenie wekslowe. Mimo to, poręczenie wystawione przez prezesa jest ważne (II CR 772/61).
Zgodnie z art. 30 i 31 Prawa wekslowego poręczenie może wystawić osoba podpisana na wekslu. Poręczenie wekslowe umieszcza się na wekslu i oznacza wyrazem „poręczam”. Należy zwrócić szczególną uwagę na abstrakcyjność takiego poręczenia. Oznacza ona, że poręczenie jest zobowiązaniem samodzielnym, niezależnym od zobowiązania głównego. Czyli zobowiązanie poręczyciela powstaje na podstawie podpisu na wekslu. Fakt, że poręczyciel czy wystawca nie byli zobowiązany do zabezpieczenia weksla w ten sposób nie oznacza, że udzielenie poręczenia miałoby być z tego powodu nieważne czy bezskuteczne.
Weksel musi być podpisany
Aby zobowiązania awalisty (tak nazywa się poręczyciela wekslowego) było ważne i skuteczne wystarczy tylko, aby na wekslu widniał formalnie ważny podpis dłużnika głównego. Poręczenie wekslowe może być bowiem udzielone nawet wówczas, gdy poręczyciela i wierzyciela nie łączy jakikolwiek stosunek prawny. Zobowiązanie awalisty polega po prostu na przyjęciu
abstrakcyjnej odpowiedzialności wekslowej za dług wystawcy weksla.
Poręczenie jest zobowiązaniem solidarnym
Poręczyciel odpowiada za zapłatę weksla solidarnie z innymi dłużnikami wekslowymi, w tym wystawcą weksla. Poręczycielem wekslowym może być każda osoba, która nie bierze udziału w stosunku wekslowym czyli ktokolwiek, kto nie podpisał się na wekslu, a także każdy dłużnik wekslowy z wyjątkiem akceptanta i wystawcy weksla własnego. Nawet jeśli poręczyciel i wystawca posługują się tym samym imieniem i nazwiskiem, nie znaczy to jednak, że są tą samą osobą.
O ile bowiem wystawca weksla zaopatrzył swój podpis w pieczątkę firmową zaznaczając, że działa jako reprezentant spółki, o tyle osoba ta, składając podpis bez tej pieczątki poręczyła za weksel jako osoba fizyczna. Nie mamy więc tożsamości podmiotowej wystawcy weksla i awalisty bowiem weksel został wystawiony przez spółkę reprezentowaną przez prezesa zarządu, który już jako osoba fizyczna poręczył weksel spółki. Mówiąc wprost: prezes zarządu odpowiada całym swoim majątkiem osobistym za zobowiązania spółki zaciągnięte poprzez wystawienie weksla.
Podpis musi być opatrzony pieczątką firmową
Przy sporządzaniu weksla popełniono jeszcze jeden błąd. Podpis nie tylko nie został opatrzony pieczątką firmową, ale złożono go na odwrocie weksla, tj. w sposób charakterystyczny dla indosu. Indos zaś to przeniesienie praw z weksla. Zgodnie z art. 13 zd. drugie Prawa wekslowego indos może nie wymieniać indosatariusza lub może ograniczać się tylko do podpisu indosanta (jest to wtedy indos in blanco). W tym przypadku indos jest ważny tylko, jeżeli został napisany na odwrotnej stronie wekslu lub na przedłużku.
Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z 4 października 1962 roku (sygn. akt II CR 772/61), zgodnie z art. 30 Prawa wekslowego, poręczycielem wekslowym może być zarówno osoba trzecia, jak i nawet osoba podpisana na wekslu co oznacza, że nie ma przeszkód, aby poręczyciel był jednocześnie indosantem. Czy to oznacza, że prezes zarządu nie tylko poręczył weksel, ale i przeniósł prawa z niego na okaziciela? Na szczęście nie – i uratował go tu ten sam brak pieczątki, który spowodował, że stał się awalistą.
Podstawa prawna: art. 13, art. 30, art. 31 ustawy z 28 kwietnia 1936 roku – Prawo wekslowe.
Marcin Sarna, radca prawny
Zobacz także:
