Przekształcenie spółki – procedura przejścia dotychczasowych wspólników

Na zgromadzeniu wspólników, na którym głosowana jest uchwała w przedmiocie przekształcenia, od wspólników odbierane jest również oświadczenie o ich uczestnictwie w spółce przekształconej. Jeżeli dany udziałowiec nie był obecny na zgromadzeniu albo pomimo obecności nie złożył takiego oświadczenia, spółka ma obowiązek wezwać go, aby w terminie miesiąca od dnia powzięcia uchwały o przekształceniu spółki złożył oświadczenie. Wezwanie należy wysłać w trybie przewidzianym dla zawiadamiania wspólników, który przyjęty został w danej spółce.

Wspólnikowi, który nie złożył oświadczenia o uczestnictwie w spółce przekształconej, przysługuje roszczenie o wypłatę kwoty odpowiadającej wartości jego udziałów w spółce przekształcanej, zgodnie ze sprawozdaniem finansowym sporządzonym do celów przekształcenia. Roszczenie to przedawnia się z upływem dwóch lat, licząc od dnia zarejestrowania przekształcenia w KRS. Spółka dokonuje przedmiotowych wypłat nie później niż w terminie sześciu miesięcy od dnia przekształcenia. Jeżeli roszczenie zostało zgłoszone po dniu przekształcenia, termin ten biegnie od dnia zgłoszenia roszczenia. Takie same zasady stosuje się do zwrotu wspólnikowi, który nie złożył oświadczenia, wniesionego przez niego do spółki wkładu niepieniężnego.

W konsekwencji zatem wspólnik, który sprzeciwia się przekształceniu, może wyjść ze spółki, a ta ostatnia ma obowiązek rozliczenia się z nim na zasadach przewidzianych w ksh. Stosowanie ustawowej metody obliczenia wartości wkładów zabezpieczać ma interes wspólnika wychodzącego ze spółki. W przypadku gdy wspólnik będzie zgłaszał zastrzeżenia do rzetelności wyceny wartości udziałów albo akcji przyjętej w planie przekształcenia, może zgłosić, najpóźniej w dniu powzięcia uchwały o przekształceniu, żądanie ponownej wyceny wartości bilansowej jego udziałów albo akcji. Jeżeli zaś spółka nie uwzględni takiego żądania, to w terminie dwóch miesięcy od dnia jego wniesienia wspólnik ten ma prawo wnieść powództwo o ustalenie wartości jego udziałów albo akcji. Powództwo to nie stanowi jednak przeszkody w rejestracji przekształcenia. Sąd zatem, pomimo wytoczenia takiego powództwa, zarejestruje spółkę przekształconą, która w razie jego uwzględnienia będzie zobowiązana do wypłaty powodowi zasądzonej na jego rzecz kwoty.

Należy również wskazać, że aby uniknąć kłopotliwej i długotrwałej procedury zwrotu wkładów, możliwe jest zastosowanie kilku rozwiązań zamiennych. Najprostszym z nich jest nabycie udziałów takiego wspólnika przez pozostałych wspólników, jeszcze przed podjęciem uchwały o przekształceniu spółki. Inną, możliwą do zastosowania instytucją jest obniżenie kapitału zakładowego obejmujące udziały wspólnika, który nie godzi się na przekształcenie. W zależności od postanowień umowy spółki w grę wchodzić będzie umorzenie przymusowe albo dobrowolne, względnie umorzenie automatyczne.

Z drugiej wszakże strony wspólnik, który stoi w opozycji do takiej restrukturyzacji spółki, może podejmować próby zmierzające do zablokowania transakcji. W tym celu może on wykorzystać powództwo o stwierdzenie nieważności uchwały bądź też o jej uchylenie przez sąd. Do tego jednakże niezbędne jest ziszczenie się chociażby jednej z przesłanek wskazanych odpowiednio w przepisach art. 252 oraz art. 249 ksh.