W praktyce przedmiotem skarg do sądu administracyjnego bardzo często są decyzje organów podatkowych, kształtujące prawa lub nakładające obowiązki, np. decyzje ustalające lub określające wysokość zobowiązania podatkowego.
Przedmiotem skargi do sądu administracyjnego, jak wynika z art. 3 § 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), może być:
- decyzja administracyjna;
- postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także postanowienie rozstrzygające sprawę;
- postanowienie wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;
- inne niż określone w pkt 1–3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;
- pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;
- akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;
- akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;
- akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;
- bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania organów w przypadkach określonych w pkt 1–4a.
Skargi do sądu administracyjnego często dotyczą również tzw. bezczynności organu, z którą mamy do czynienia wówczas, gdy organ administracji nie podejmuje określonych działań, pomimo obowiązku ich podjęcia (np. w przypadku nierozpatrzenia sprawy podatnika w terminie wynikającym z Ordynacji podatkowej). Od 2011 roku można również skarżyć się na przewlekłość postępowania.
Podmioty uprawnione do wniesienia skargi
Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny. Ustawa nie zawiera definicji interesu prawnego. Pojęciu temu znaczenie nadało orzecznictwo sądów administracyjnych.
Interes prawny podmiotu wnoszącego skargę do sądu przejawia się w tym, że działa on bezpośrednio we własnym imieniu i ma roszczenie o przyznanie uprawnienia lub zwolnienie z nałożonego obowiązku. Interes prawny skarżącego musi istnieć obiektywnie, co przejawia się w obowiązku wskazania konkretnego przepisu prawa, z którym podatnik łączy swoje określone prawa lub obowiązki – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 czerwca 1996 r., (II S.A. 74/96).
W przypadku spraw podatkowych uprawnionym do wniesienia skargi jest więc zazwyczaj podatnik, którego dotyczy decyzja podlegająca zaskarżeniu, lub podatnik skarżący się na bezczynność organu podatkowego.
Podmiotem posiadającym interes prawny do wniesienia skargi do sądu administracyjnego może być również płatnik lub inkasent podatku, a także następca prawny lub osoba trzecia zobowiązana (zgodnie z Ordynacją podatkową) do zapłaty podatku zamiast podatnika.
Skargę do sądu administracyjnego można wnieść tylko po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli przysługiwały one w postępowaniu przed organem podatkowym właściwym w sprawie (art. 52 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Wyjątkiem jest przypadek, gdy skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka.
Podstawa prawna: ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).
Marcin Sikora, doradca podatkowy, wspólnik w Kancelarii Sikora i Wspólnicy
Zobacz także:
