Uprawnienia rodziców adopcyjnych po zmianach

Nowe przepisy działu ósmego Kodeksu pracy, dotyczącego uprawnień związanych z rodzicielstwem obowiązują od 1 lutego 2023 r. Zostały wprowadzone ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw. Przede wszystkim dotyczą uprawnień związanych z adopcją, przeznaczonych dla rodziców adopcyjnych i niezawodowych rodzin zastępczych. 

Zmian w urlopie rodzicielskim nie ma zbyt wiele. Przysługuje na takich samych zasadach jak dotychczas. Zmieniona została jedynie górna granica wieku przysposabianego dziecka, która przesądza i możliwości skorzystania z urlopu rodzicielskiego. 

Pracownicy, którzy przyjęli dziecko na wychowanie i wystąpili do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, urlop rodzicielski może być wykorzystany nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia. Przypomnijmy, że wcześniej obowiązujące przepisy zakładały, że możliwość ta wygasa po ukończeniu przez dziecko 7 lub 10 roku życia. 

Natomiast wiek uprawniający do urlopu rodzicielskiego nie zmienił się w przypadku pracowników, którzy przyjęli dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza (przepisy nie mają zastosowania do zawodowej rodziny zastępczej. 

Podobna zmiana związana z przesunięciem granicy wieku została wprowadzona w regulacji poświęconej urlopowi ojcowskiemu. Zgodnie z obowiązującymi od 1 lutego przepisami, będący pracownikiem ojciec wychowujący dziecko może skorzystać z urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni. Jednak nie może skorzystać z niego dłużej niż do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia. 

Jeśli pracownik ojciec przysposobił dziecko przed dniem wejścia w życie ustawy, ale nie wykorzystał urlopu ojcowskiego bądź też części tego urlopu do dnia 1 lutego 2023 r. - będzie mógł skorzystać z nowych przepisów. 

W przypadku urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego zmieniła się granica wieku dziecka. Prawo do urlopu nabywa osoba:
a) która przyjęła dziecko na wychowanie i
b) wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka

Jednak z uprawnienia można skorzystać nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia. Granica wieku dziecka nie została zmieniona w przypadku rodziny zastępczej - niezawodowej. 

Warto zauważyć, że nowe przepisy określiły również termin na złożenie wniosku o urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego. Pracownik musi złożyć wniosek w terminie 7 dni od dnia od:
a) wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia albo
b) przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza. 

Natomiast sam urlop rozpocznie się w terminie określonym we wniosku, jednak nie może rozpocząć się później niż 21 dnia od dnia przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, albo wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia. 

Kompleksowe omówienie zagadnienia: Uprawnienia rodzicielskie przy adopcji – co nowego od 1 lutego 2023 roku?