Sytuacja osób z umowami cywilnymi - czy coś się zmieni?

Umowa o pracę daje pracownikowi możliwość skorzystania z płatnego urlopu, daje też gwarancję, że w przypadku choroby pracownik nie zostanie z niczym. Nie można postawić takiej tezy w przypadku umów cywilnoprawnych, które na rynku pracy są często wykorzystywane przez pracodawców jako alternatywa. Jednak ideą ustawodawcy nie było stworzenie umów, które mają zastąpić umowę o pracę - a jedynie dać możliwość stworzenia dzieła czy wykonania zlecenia. Koszty "zatrudnienia" pracownika z taką umową są mniejsze - podobnie jak ryzyko jego choroby. 

Mówiąc w wielkim skrócie - pracownik nie korzysta z żadnej ochrony dotyczącej m.in. ochrony przed wypowiedzeniem, świadczeń zdrowotnych, norm czasu pracy, urlopu itp. Autorzy interpelacji podkreślają, że ministerstwo powinno podjąć działania dzięki którym umowa o pracę nie będzie wypierana przez umowy cywilnoprawne. Jako możliwe do wykorzystanie narzędzie wskazują m.in. Krajowy Plan Działań na rzecz Zatrudnienia. 

Choć autorzy interpelacji wymieniają wiele cech, przez które umowa cywilnoprawna jest mniej korzystna niż umowa o pracę, ich największą troską jest brak oskładkowania tych umów. Podkreślają, że w przygotowanym projekcie tego planu na 2023 r. nie ma realizacji postulatów dotyczących oskładkowania umów cywilnoprawnych. Nie ma także żadnych zapisów, które mogłyby poprawić sytuację pracowników zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. 

Resort rodziny i polityki społecznej odpowiada, że przedstawiony w interpelacji problem tak naprawdę w ogóle nie istnieje. Pod koniec pierwszego kwartału do ubezpieczeń emerytalnych i rentowych było zgłoszonych 1 285 655 osób świadczących pracę na podstawie umów zlecenie, 75,1 tys. osób z umowami o dzieło, a także 11 636 749 osób z umową o pracę. Zdaniem resortu te liczby pokazują, że umowy cywilnoprawne nie są nadużywane. Jedynie 1,89% osób ze wszystkich umów o dzieło nie miało innego tytułu do ubezpieczenia. 

Ministerstwo zaznacza także, że umowy zlecenia także wiążą się z koniecznością odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, choć przyznaje, że tacy "pracownicy" nie korzystają z żadnej ochrony.