Kiedy mamy do czynienia z umową o dzieło? 

W przypadku umowy o dzieło, nie powstaje obowiązkowy tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, w przeciwieństwie do umowy zlecenia czy umów o świadczenie usług, do których odpowiednie zastosowanie mają przepisy dotyczące umowy zlecenia. Jeśli granica między jedną o drugą umową jest dość płynna, to w przypadku gdy ma być dokonana ocena umowy przez pryzmat art. 353¹ k.c., organ ubezpieczeń społecznych musi skutecznie wykazać, że strony mimo zawarcia umowy o dzieło, w rzeczywistości łączy inny stosunek prawny i skutecznie zaprzeczyć, że umowa faktycznie ma charakter umowy o dzieło (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 lipca 2014 r., sygn. II UK 454/13).

• Umowa o dzieło i kontrole ZUS – najnowsze stanowisko Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej 
• Zgłaszanie umowy o dzieło do ZUS na formularzu RUD – z jaką datą 

Istotą umowy o dzieło jest samoistność rezultatu - a nie wykonania określonych czynności. Sama umowa nie musi także zawierać określenia rezultatu - zamawiający może zdaniem Sądu Najwyższego pozostawić określone ramy swobody wykonawcy. 

Ważne: Przedmiotem umowy o dzieło jest doprowadzenie do powstania samoistnego, jednorazowego oraz weryfikowanego rezultatu (materialnego lub niematerialnego) – i rzecz jasna, bez względu przy tym na rodzaj i intensywność świadczonej w tym celu pracy i staranności – co oznacza, że dzieło jest w każdym przypadku wytworem przyszłym, który w momencie zawarcia umowy nie istnieje (por. wyrok Sądu Najwyższego z 21 czerwca 2017 r., sygn. I UK 273/16). 

Obowiązek podlegania ubezpieczeniu społecznemu wynika z przepisów prawa. W związku z tym nie ma możliwości zniesienia tego obowiązku poprzez oświadczenie woli czy czynność prawną. Oświadczenie woli stron nie ma tutaj znaczącej wagi, szczególnie, że - jak podkreśla Sąd Najwyższy w licznych swoich orzeczeniach - sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych są jedynie w formalnym ujęciu sprawami cywilnymi, natomiast w ujęciu materialnym, mają charakter spraw z zakresu prawa publicznego, a nie prywatnego. W konsekwencji nie można wobec nich stosować przepisów prawa prywatnego, takich jak Kodeks cywilny.