Urlop opiekuńczy - problemy w praktyce

Zgodnie z art. 173¹ pracownik może skorzystać z 5 dni w roku kalendarzowym, aby zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, jeśli wymaga ona opieki lub wsparcia. Ważnym warunkiem wskazanym w przywołanym przepisie jest konieczność opieki ze względu na poważne względu medyczne. 

Choć względy medyczne wyraźnie zostały wskazane jako przesłanka umożliwiająca skorzystanie z urlopu, pojawiło się pytanie, czy jest możliwość wykorzystania tych dni na opiekę nad zdrowym dzieckiem, które jednak ze względu na wakacje czy ferie musi zostać w domu i takiej opieki po prostu wymaga. Państwowa Inspekcja Pracy nie widzi jednak szans na rozszerzenie uprawnienia pracownika - przepis wprost bowiem wymaga, by konieczność opieki wiązała się ze względami medycznymi. 

I tutaj rodzi się drugie pytanie. Czy pracodawca ma możliwość żądania od pracownika dowodu, że te względy medyczne faktycznie wystąpiły? Zdaniem PIP nie. Regulacja dotycząca urlopu opiekuńczego nie przewiduje takiego uprawnienia. Pracownik nie ma obowiązku informowania o stanie zdrowia bliskiej osoby, tym bardziej nie ma obowiązku przedstawienia zaświadczenia lekarskiego dokumentującego potrzebę osobistej opieki. 

Ważne: Udzielając urlopu opiekuńczego, pracodawca opiera swoją decyzję wyłącznie na podstawie oświadczenia złożonego przez pracownika. 

Wydaje się, że określenie decyzja w przypadku udzielania urlopu opiekuńczego jest poniekąd troszkę naciągane. Przepisy nie przewidują bowiem możliwości odmowy udzielenia takiego urlopu. Na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, jeżeli obowiązek zwolnienia pracownika od pracy wynika z Kodeksu pracy, to pracodawca musi zwolnić pracownika od pracy. 

Pracownik powinien jedynie uprzedzić pracodawcę, że zamierza skorzystać z urlopu opiekuńczego, co najmniej 1 dzień przed rozpoczęciem takiego urlopu i oczywiście uzyskać zgodę. Jednak nie ma możliwości, by pracodawca tej zgody nie udzielił, jeśli termin zostanie zachowany, a pracownik złoży oświadczenie zawierające informacje potwierdzające konieczność skorzystania z urlopu.