Wolne z powodu siły wyższej - nowy urlop dla pracownika

Rewolucja o której mowa jest związana z przygotowanym projektem zmian w Kodeksie pracy. Aktualnie projekt jest opiniowany. Założeniem jest wdrożenie przepisów dyrektywy 2019/1158. Jej celem jest zapewnienie równowagi życia prywatnego i zawodowego rodziców i opiekunów. 

Przepisy nie dotyczą jednak tylko rodziców i opiekunów. Doskonałym przykładem jest art. 7 przywołanego aktu, zgodnie z którym każdy pracownik ma mieć zapewnione prawo do czasu wolnego, kiedy niezbędna będzie jego obecność, ze względu na pilne sprawy rodzinne, takie jak choroba czy wypadek. Odpowiedzią na ten przepis jest przewidziany w noweli Kodeksu pracy art. 148¹ określający zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej. 

Ważne! Prawo do dwóch dni bądź 16 godzin wolnego przysługuje z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, gdy obecność pracownika jest niezbędna.

Ta nowa w polskim prawie pracy konstrukcja przypomina co do zasady znany wszystkim urlop na żądanie. Różnica polega na tym, że urlop spowodowany siłą wyższą nie wyczerpuje puli urlopu wypoczynkowego.
Istnieje także różnica w wynagrodzeniu - w przypadku omawianego czasu wolnego, pracownikowi przysługuje 50% wynagrodzenia. 

Pracownik będzie mógł wybrać, czy chce korzystać z tej formy czasu wolnego rozliczanej w dniach, czy woli wykorzystać ją w godzinach. Musi o tym zdecydować podczas pierwszego w danym roku kalendarzowym wniosku o udzielenie omawianego czasu wolnego. 

Przepisy będą gwarantowały możliwość skorzystania z takiego zwolnienia od pracy także osobom zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy. Dostępna liczba godzin wolnych, będzie po prostu proporcjonalnie pomniejszona.

Żądanie udzielenia czasu wolnego, pracownik musi zgłosić we wniosku złożonym najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. 

Ważne! Pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia od pracy na skutek siły wyższej.

Pracodawca naruszający przepisy dotyczące zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Zgodnie z dodanym punktem w art. 281 §  1 kp. może zostać ukarany. Grozi mu kara grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. 

Nowe uprawnienie zostało przewidziane nie tylko dla pracowników, lecz także dla funkcjonariuszy. Odpowiednie stosowanie przepisu art. 148¹ będzie zagwarantowane również w  ustawach:
o Straży Granicznej,
o Państwowej Straży Pożarnej,
o Służbie Ochrony Państwa ,
o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego,
o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym,
o Służbie Więziennej,
o Krajowej Administracji Skarbowej,
o Straży Marszałkowskiej.