Atakama - pustynia nie z tej ziemi

Chilijska pustynia przyciąga podróżników, badaczy starożytnych cywilizacji i przyrodników. Na niektórych terenach kropla deszczu nie spadła od 400 lat, a jednak w stacjach meteorologicznych – Arica i Iquique wilgotność powietrza jest niemała. Rośliny czerpią wodę z nawilżanej rosą gleby, ale jeszcze częściej pochłaniają wilgotność z mgieł. Rosną tu kolumnowe kaktusy saguaro, agawy, jukki, krzewy jajoby i kwitnące opuncje.

Niezwykła jest sceneria Księżycowej Doliny, gdzie formacje skalne przypominają fantastyczne stwory. Baśniowy krajobraz tworzą ulegające erozji gliniaste wzniesienia. Piętrzą się minerały, bloki gipsu, lśnią kryształy soli, a góry w promieniach słońca wyglądają jakby płonęły.

Po pustyni Atakama można poruszać się tylko autem, ponieważ nie ma studni z wodą dla zwierząt. Trudności nie zrażają jednak poszukiwaczy przygód i artystów. Można spotkać sandsurferów zjeżdżających z górek na... desce snowboardowej, zaskakuje wyrastająca na pustkowiu 11-metrowa rzeźba Dłoni, dzieło Mario Irarrázabala.

Po zbiorniku wodnym Salar de Atacama pozostały wyschnięte niecki. Lecz w miejscach, gdzie strumyk spływa z Kordylierów, tworzą się słone laguny. W jeziorku Chaxa brodzą flamingi. Od niezliczonych drobnoustrojów i alg wody przybierają barwy tęczy – od zieleni po czerwień i fiolet.

Bazą podróżników i naukowcy eksplorujących pustynię została nieoficjalna stolica regionu – San Pedro de Atacama. Miasteczko lepianek z błota, stojących wokół kościoła w stylu kolonialnym, założyli w XVI w. hiszpańscy konkwistadorzy. W tej oazie na wysokości 2410 m globtroterzy przygotowują się do pustynnej eskapady.

Atrakcją San Pedro jest muzeum, założone w 1963 r. przez belgijskiego misjonarza Gustawa La Paige. Wśród 4 tys. eksponatów, wyróżniają się klejnoty, ceramika i mumie z nekropoli w pobliżu San Pedro. Należą do przedstawicieli cywilizacji prekolumbijskiej Chinchorros, starszej od egipskiej.

Opodal San Pedro wznosi się stumetrowa skalna góra – prekolumbijska forteca Pucara de Quitor. Zbudowana przez tubylców w XII w., została opanowana przez Inków, a w 1540 r. przez konkwistadorów. Pozostający w ruinach fort z kamienia popadł w ruinę i dopiero w 1982 r. został uznany za pomnik kultury narodowej.

W 2009 r. ekolodzy brytyjscy rozpoczęli akcję zalesiania pustyni Atakama. Czy w tych ekstremalnych warunkach uda się wyhodować las, okaże się po latach. Gdyby jednak się udało, byłby to przełom w zagospodarowywaniu najsuchszych obszarów naszej planety Ziemi.

Miejscem zdumiewającym, wybudowanym w XXI stuleciu na płaskowyżu Paranal, jest kompleks wielkich radioteleskopów Paranal Residencia. To laboratorium, pozwalające rejestrować sygnały z gwiezdnych obłoków pyłu i gazu, posłużyło w 2008 r. jako sceneria 22. filmu o Jamesie Bondzie – „Quantum of Solace”.