Problem pustostanów: Dlaczego ludzie nie chcą wynajmować mieszkań?

O problemie związanym z pustymi mieszkaniami w Polsce Rzecznik Praw Obywatelskich pisze do resortu Rozwoju i Technologii. Rośnie liczba osób, która ma problem w znalezieniu mieszkania dla siebie. Mowa o nieruchomościach na wynajem. Ceny najmu drastycznie wzrosły w ostatnim czasie, a niektórzy nie mogą liczyć na wsparcie z zasobu mieszkaniowego gmin, bo ich dochody nie spełniają kryteriów. Z jednej strony są więc zbyt duże na pomoc, z drugiej - zbyt małe na samodzielne poradzenie sobie z wynajmem. 

Skąd niechęć do wynajmowania mieszkań? Właściciele nieruchomości podkreślają, że ich niechęć związana z wynajmem jest podyktowana bardzo szeroką ochroną praw lokatorów i marginalną ochroną ich praw. Kwestie te reguluje ustawa z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksy cywilnego. 

Problem szczególnie dotyczy nowych mieszkań, które zostały zakupione jako lokata kapitału bądź też mają w przyszłości zaspokajać potrzeby mieszkaniowe dzieci. 

Mieszkania stoją puste, choć mogłyby przynosić dochód właścicielom, a jednocześnie zaspokajać potrzeby mieszkaniowe. Jednak właściciele boją się nierzetelnego lokatora, który może nie płacić swoich należności w terminie, a jednocześnie nie będzie chciał opuścić mieszkania. Szczególne obawy dotyczą zawierania umowy najmu z rodzinami z dziećmi, ze względu na szczególną ochronę zagwarantowaną dla tej grupy najemców. 

Postępowanie egzekucyjne jest długie i bardzo czasochłonne, a wszelkie koszty z mieszkaniem w tym czasie będzie musiał ponosić właściciel. 

W konsekwencji - ochrona praw lokatorów zagwarantowana w ustawie obróciła się przeciwko samym lokatorom, bo ze względu na te regulacje właściciele nie chcą wynajmować swoich mieszkań. 

Konstytucja gwarantuje ochronę obu stron stosunku najmu, choć z pewnością uczynienie zadość potrzebom jednej i drugiej strony nie jest łatwe. Rzecznik Praw Obywatelskich zaznacza jednak, że to rola ustawodawcy, który powinien w odpowiedni sposób kształtować regulacje dotyczące najmu. W szczególności nie można zaakceptować sytuacji, gdy ochrona lokatorów następuje kosztem właścicieli i prowadzi w istocie do ograniczenia ich prawa własności. 

Co na to resort rozwoju i technologii? Tego jeszcze nie wiemy. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o stanowisko w tej sprawie.