Stan prawny gruntów spółdzielni

Z takim pytaniem zwrócił się Rzecznik Praw Obywatelskich do ministra rozwoju i technologii. Sytuacja wpływa negatywnie na właścicieli spółdzielczego prawa mieszkaniowego do lokalu położonego w budynku znajdującym się na nieuregulowanym gruncie. Ponieważ nie mogą założyć księgi wieczyste, nie mogą także sprzedać swojego mieszkania jeśli kupujący musi skorzystać z kredytu. Możliwy jest jedynie zakup za gotówkę. Wiele osób zresztą nie jest zainteresowanych takimi nieruchomościami - jeśli mają wybór, szukają mieszkań z księgą wieczystą. 

Na sytuację właścicieli wpłynęła uchwała Sądu Najwyższego z 24 maja 2013 r. - sygn. III CZP 104/21. Sąd Najwyższy uznał w niej, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ustanowione w budynku położonym na gruncie, do którego spółdzielni nie przysługuje własność albo użytkowanie wieczyste, stanowi ekspektatywę tego prawa i niedopuszczalne jest założenie księgi wieczystej, w której ta ekspektatywa miałaby być ujawniona. 

Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla konieczność podjęcia prac legislacyjnych.

Argumentuje, że to przecież ustawodawca w przeszłości pozwolił na ustanawianie spółdzielczych praw do lokalu, także w budynkach znajdujących się na gruntach, co do których nie ma uregulowanego tytułu prawnego spółdzielni. Co więcej - przez lata pozwalał także zakładać dla takiego lokalu księgę wieczystą, czy raczej tolerował taki stan. 

Podejście się jednak zmieniło, a odpowiednich przepisów brakuje. W konsekwencji określona grupa obywateli ponosi niekorzystne konsekwencje, zupełnie nie ze swojej winy, a na skutek zaniechań legislacyjnych. 

RPO ma świadomość, że znalezienie odpowiedniego rozwiązania, które z jednej strony nie będzie wątpliwe z konstytucyjnego punktu widzenia, z drugiej pozwoli na uwłaszczenie, które nie będzie obciążone barierami finansowymi dla spółdzielni i ich członków - to prawdziwe wyzwanie. Jednak podkreśla, że to konieczne. 

Jeszcze w 2022 r. resort podjął prace nad projektem ustawy, która miała pomóc spółdzielniom uregulować stan prawny gruntów, projekt miał być wpisany do wykazu prac legislacyjnych, tak się jednak nie stało. Co dzieje się z projektem i jak będzie rozwiązany problem gruntów?