Procedura zgłoszenia budowlanego

Kategoria: Prawo budowlane
Autor: Damian Wiśniewski
Data: 02-11-2019 r.

Zgłoszenie budowlane jest jedną z najstarszych i najbardziej rozbudowanych procedur administracyjnych do której nie stosuje się przepisów KPA. Procedura ta była wiele razy modyfikowana i precyzowana co powodowało jednocześnie, że stała się ona mniej przejrzysta. Z drugiej strony stała się ona wzorem dla innych regulacji, np. zgłoszenia wodnoprawnego, czy zgłoszenia zamiaru wycinki drzew i krzewów. Poniższy artykuł opisuje podstawowe zasady jakimi rządzi się ta procedura i wskazuje na ważne elementy, o których powinien pamiętać inwestor.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2019 r. poz. 1186), zasadą jest, że  rozpoczęcie  i prowadzenie robót budowlanych wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Od zasady tej Prawo budowlane przewiduje jednak  szereg wyjątków. Część, najprostszych robót budowlanych, nie wymaga żadnej akceptacji organów architektoniczno-budowlanych, część robót budowlanych, zwolnionych z wymogu uzyskania pozwolenia na budowę, wymaga natomiast przed  ich rozpoczęciem zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno- budowlanej

Roboty budowlane wymagające zgłoszenia

1)      Zgłoszenia należy dokonać w przypadkach wyszczególnionych w art. 30 ust. 1 Prawa budowlanego. Zgłoszenia właściwemu organów i wymaga m.in.: budowa obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej:

 - płyt do składowania obornika,

- szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę o pojemności do 25 m3,

 - naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 30 m3 i wysokości nie większej niż 7 m,

2)      budowa wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane,

3)      budowa wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, garaży, wiat lub przydomowych ganków i oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki,

4)      budowa przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę,

5)      budowa zjazdów z dróg krajowych i wojewódzkich oraz zatok parkingowych na tych drogach

6)      przebudowa przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych, o ile nie prowadzi ona do zwiększenia dotychczasowego obszaru oddziaływania tych budynków,

7)      docieplenie budynków o wysokości powyżej 12 m i nie wyższych niż 25 m,

8)      budowa obiektów małej architektury w miejscach publicznych.

Zgłoszenie jest również potrzebne dla realizacji budowy stacji ładowania przy czym inwestor może zamiast niego zastosować procedurę z przewidzianą w art. 29a, czyli sporządzenie planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Zaznaczyć należy, że inwestor zamierzający realizować inwestycję, która wymaga zgłoszenia robót budowlanych zamiast dokonywania zgłoszenia może wystąpić o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę.

Charakter prawny instytucji zgłoszenia budowy

Ustawodawca w art. 4 Prawa budowlanego wprowadził zasadę wolności budowlanej, zgodnie z którą każdy ma prawo zabudowy nieruchomości gruntowej, jeżeli wykaże prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pod warunkiem zgodności zamierzenia budowlanego z przepisami. Zasada ta gwarantuje podmiotowi uprawnionemu do dysponowania nieruchomością na cele budowlane możliwość podjęcia budowy, jeżeli będzie to zgodne z  przepisami. Takim przepisem jest m.in. obowiązek dokonania zgłoszenia budowy przed jej podjęciem, jeżeli taki wymóg wynika z przepisów prawa, zaś właściwy organ nie wniesie od tego zgłoszenia skutecznego sprzeciwu.

Inwestor, który zastosował się do ustawowego wymogu i dokonał zgłoszenia budowy, ma prawo oczekiwać, iż będzie mógł zrealizować swoje zamierzenie korzystając z zasady wolności budowlanej, możliwie szybko, jeżeli tylko organ administracji architektoniczno-budowlanej, któremu zgłasza się budowę, tego prawa mu nie ograniczy poprzez wydanie decyzji o sprzeciwie.

Z powyższego wynika więc, że akt (czynność) zgłoszenia budowy jest w istocie składanym przez inwestora oświadczeniem woli (deklaracją zamiaru budowy), sformalizowanym ze względu na ustawowo określone wymogi (w zakresie formy i dokumentacji, która musi być do zgłoszenia dołączona), wymaganym w określonych przypadkach przed rozpoczęciem budowy. Skutkiem takiego działania inwestora jest milcząca akceptacja właściwego organu, chyba że organ wyda decyzję o sprzeciwie. Zgłoszenie budowy nie powoduje natomiast wszczęcia postępowania administracyjnego, nie stanowi bowiem wniosku (podania) w rozumieniu art. 61 k.p.a. zainteresowanego podmiotu (wyrok NSA z 6 marca 2009 r. sygn. akt II OSK 307/08).

Postępowanie w sprawie zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych kończy się wydaniem decyzji tylko wówczas, gdy zachodzi konieczność wydania rozstrzygnięcia negatywnego dla inwestora (wnioskodawcy). Do czasu wydania decyzji o sprzeciwie w sprawie zgłoszenia mają zastosowanie reguły określone w Prawie budowlanym Przepisy k.p.a. mają zastosowanie dopiero od momentu wydania decyzji o sprzeciwie. Decyzję tę organ wydaje w postępowaniu administracyjnym wszczętym z urzędu, gdy oceniając zamierzenie inwestycyjne ustali zaistnienie ustawowych przesłanek do wniesienia sprzeciwu (zob. wyrok WSA w Krakowie z 24 czerwca 2019 r. sygn. akt II SA/Kr 544/19, Wyrok WSA w Warszawie z 19 marca 2019 r. sygn. akt VII SA/Wa 2558/18).

Milcząca zgoda w KPA a zgłoszenie budowy

Instytucja milczącego załatwienia sprawy została wprowadzone do polskiego porządku prawnego w dniu 1 czerwca 2017 r. na podstawie nowelizacji ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i Kodeksu postępowania administracyjnego, która została dokonana ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r., poz. 935 ze zm.). Instytucja ta bardzo mocno przypomina formułę zgłoszenia robót budowlanych. Jednakże trzeba podkreślić, że przepisy o milczącej zgodzie wprowadzone do KPA nie znajdują zastosowania w przypadku zgłoszenia robót budowlanych. Są to bowiem przepisy, które mają zastosowanie jedynie w przypadku, gdy przepisy innych ustaw nakazują stosowanie w tym zakresie przepisów Kpa. Natomiast regulacja z art. 30 Prawa budowlanego weszła w życie wcześniej i jest kompleksowa, a ponadto w żaden sposób nie odwołuje się do przepisów KPA. Dlatego wciąż będzie ona stanowić jedyną podstawę procedowania zgłoszenia robót budowlanych.

Warunki formalne zgłoszenia

W zależności od rodzaju zamierzonego do realizacji obiektu budowlanego, do zgłoszenia budowy lub innych robót budowlanych, albo do zgłoszenia budowy lub przebudowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego należy dołączyć innego rodzaju dokumenty.

Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy Prawo budowlane w zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia budowy lub innych robót budowlanych należy dołączyć: oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz, w zależności od potrzeb, odpowiednie szkice lub rysunki, a także pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami.

W przypadku zgłoszenia budowy instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7 m3, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, oraz przyłączy, wymagane jest dołączenie projektu zagospodarowania działki lub terenu, wykonanego przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane. Załączenie do zgłoszenia projektu zagospodarowania działki lub terenu sporządzonego przez projektanta posiadającego wymagane uprawnienia budowlane jest konieczne również w przypadku zamiaru budowy obiektów małej architektury w miejscach publicznych.

W przypadku zgłoszenia przebudowy drogi w transeuropejskiej sieci drogowej, oprócz spełnienia wymagań, o których mowa w art. 30 ust. 2, należy dodatkowo przedłożyć wynik audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego, o którym mowa w art. 24l ust. 1 u.d.p., a gdy zarządca drogi nie uwzględni wyniku audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego, również uzasadnienie stanowiące załącznik do wyniku audytu, o którym mowa w art. 24l ust. 4 u.d.p.

Zgłoszenie z projektem budowlanym

W 2015 r. w prawie budowlanym dodano nowy rodzaj zgłoszenia – tzw. „zgłoszenie z projektem budowlanym”. Procedura ta dotyczy obiektów o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a (wolnostojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania zamyka się na działce, na której został zaprojektowany), 2b (wolnostojących budynków stacji transformatorowych i stacji kontenerowych) i 19a (niektórych rodzajów sieci), a także do zgłoszenia przebudowy wskazanej w art. 29 ust. 2 pkt 1b (przebudowy budynków mieszkalnych jednorodzinnych, pod warunkiem że nie prowadzi to do zwiększenia dotychczasowego obszaru oddziaływania obiektu).

Do zgłoszeń tych  należy dołączyć m.in.: cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7, aktualnym na dzień opracowania projektu; nie dotyczy to uzgodnienia i opiniowania przeprowadzanego w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000.

Do zgłoszenia zamiaru budowy należy dołączyć także decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (art. 33 ust. 2 pkt 3 Prawa budowlanego).

W przypadku gdy zgłoszenie nie spełnia wszystkich warunków formalnych, właściwy organ w drodze postanowienia powinien nałożyć na zgłaszającego obowiązek uzupełnienia brakujących dokumentów w wyznaczonym terminie, a w razie ich nieuzupełnienia – wnieść sprzeciw w formie decyzji. Postanowienie, wydane na podstawie art. 30 ust. 5c, wzywające do uzupełnienia koniecznej dokumentacji jest wydawane w celu uzupełnienia braków formalnych zgłoszenia Nałożenie obowiązku uzupełnienia zgłoszenia przerywa bieg terminu do wniesienia sprzeciwu, co oznacza, że po uzupełnieniu zgłoszenia biegnie on od nowa.. Termin na uzupełnienie braków określa organ, który stosownie do zakresu uzupełnienia zgłoszenia i posiadanej wiedzy powinien wyznaczyć odpowiedni termin. Termin ten może być też przedłużony na wyraźny wniosek zgłaszającego, pod warunkiem że wniosek ten został zgłoszony przed jego upływem. Na wskazane  postanowienie nie służy zażalenie, można je jednak  zaskarżyć w odwołaniu od sprzeciwu.

Termin do zgłoszenia sprzeciwu

Termin do zgłoszenia sprzeciwu wynosi 21 dni od dnia doręczenia kompletnego zgłoszenia. Upływ terminu określonego w art. 30 ust. 5 prawa budowlanego powoduje utratę przez właściwy organ kompetencji do wydania decyzji wnoszącej sprzeciw. To z kolei ma wpływ na katalog rozstrzygnięć, jakie może w konsekwencji wydać organ pierwszej instancji i organ odwoławczy rozpoznając odwołanie od decyzji organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy, rozpoznając odwołanie od decyzji o sprzeciwie, może orzec o jej utrzymaniu w mocy bądź jej uchyleniu i umorzeniu postępowania w sytuacji, gdy uzna decyzję organu pierwszej instancji za wadliwą, a termin ustalony do wydania decyzji już upłynął. Wniesienie odwołania od decyzji o sprzeciwie nie powoduje bowiem przedłużenia materialnoprawnego terminu do wydania decyzji. Z tego względu organ odwoławczy nie może zastosować art. 138 § 2 k.p.a., uchylić decyzji i przekazać sprawy do ponownego rozpatrzenia, gdy upłynął termin do wniesienia sprzeciwu.

Dla zachowania terminu do wniesienia sprzeciwu wystarczające jest nadanie decyzji o sprzeciwie w placówce pocztowej.

Skutki przyjęcia zgłoszenia

Co do zasady do wykonywania robót budowlanych można przystąpić, jeżeli organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wniósł sprzeciwu w terminie lub wydał zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu przed upływem terminu do zgłoszenia sprzeciwu.

W odniesieniu do zgłoszenia „zwykłego” (do którego nie jest konieczne dołączenie projektu budowlanego) prawo budowlane nie zawiera dodatkowych regulacji dotyczących sposobu wykonywania robót budowlanych, osób nadzorujących te roboty czy procedury przestąpienia do użytkowania wybudowanego obiektu. Należy natomiast pamiętać, że w przypadku gdy inwestor wykonuje te roboty w sposób istotnie odbiegający od warunków określonych w przepisach organ nadzoru budowlanego może na podstawie art. 50 ust. 1 pkt 4 wszcząć tzw. postępowanie naprawcze.

Natomiast w przypadku zgłoszenia robót budowlanych, do którego należy dołączyć projekt budowlany przede wszystkim organ jest zobowiązany do zamieszczenia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu w terminie 3 dni od dnia:

1) doręczenia zgłoszenia - informację o dokonaniu zgłoszenia, zawierającą imię i nazwisko albo nazwę inwestora oraz adres i opis projektowanego obiektu;

2) wniesienia sprzeciwu - informację o dacie jego wniesienia;

3) upływu terminu do wniesienia sprzeciwu- informację o braku wniesienia sprzeciwu.

W przypadku gdy organ nie wniósł sprzeciwu, projekt budowlany załączony do zgłoszenia, podlega ostemplowaniu. Organ administracji dokonuje ostemplowania niezwłocznie po upływie terminu na wniesienie sprzeciwu.

Należy zwrócić uwagę, że w sytuacji gdy zgłoszenie robót budowlanych wymagało załączenia projektu budowlanego inwestor przed rozpoczęciem robót budowlanych jest zobowiązany zawiadomić o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych organ nadzoru budowlanego oraz projektanta sprawującego nadzór nad zgodnością realizacji budowy z projektem oraz dołączyć na piśmie:oświadczenie kierownika budowy (robót) stwierdzające sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami budowlanymi), a także zaświadczenie o wpisie na listę samorządu zawodowego.

Inwestor jest również  zobowiązany zapewnić: objęcie kierownictwa robót budowlanych oraz nadzór nad robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności.

Kierownik budowy jest zobowiązany:

1) prowadzić dziennik budowy;

2) umieścić na budowie, w widocznym miejscu, tablicę informacyjną oraz ogłoszenie zawierające dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia;

3) odpowiednio zabezpieczyć teren budowy.

Dodać również trzeba, że obiekty budowlane do zgłoszenia których należy załączyć projekt budowlany, podlegają geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie, a po ich wybudowaniu - geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, obejmującej ich położenie na gruncie.

Do użytkowania obiektu budowlanego, można przystąpić, z zastrzeżeniem art. 55 i art. 57, po zawiadomieniu organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy, jeżeli organ ten, w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji.

Przesłanki wniesienia sprzeciwu

 Prawo budowlane przewiduje przesłanki obligatoryjne i fakultatywne do wniesienia sprzeciwu.

Organ administracji architektoniczno-budowlanej wnosi sprzeciw, jeżeli:

1) zgłoszenie dotyczy budowy lub wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę (art. 30 ust. 6 pkt 1 Prawa budowlanego);

2) budowa lub wykonywanie robót budowlanych objętych zgłoszeniem narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy, inne akty prawa miejscowego lub inne przepisy;

3) zgłoszenie dotyczy budowy tymczasowego obiektu budowlanego, o którym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 12, w miejscu, w którym taki obiekt istnieje.

Użycie przez ustawodawcę sformułowania „wnosi sprzeciw” oznacza, że decyzja co do wniesienia sprzeciwu nie jest pozostawiona uznaniu organu, lecz jest on zobligowany do wniesienia sprzeciwu w sytuacji, gdy wystąpi przynajmniej jedna z wymienionych w tym przepisie przesłanek.

Przesłanką zastosowanie art. 30 ust. 6 pkt 1 Prawa budowlanego  może być więc tylko i wyłącznie to, że konkretne zamierzenie budowlane nie zostało objęte wyłączeniami opisanymi w art. 29-31 ustawy Prawo budowlane, a zatem że na jego realizację potrzebne jest uzyskanie pozwolenia na budowę stosownie do art. 28 ust. 1 tej ustawy (wyrok NSA z 8 lipca 2011 r. sygn. akt II OSK 1152/10).

Sprzeciw, o którym mowa w art. 30 ust. 6 pkt 2 Prawo budowlane, może być wniesiony w przypadku jednoznacznej sprzeczności zamierzonych robót budowlanych z treścią ustaleń obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego (zob. wyrok WSA w Białymstoku z 17 kwietnia 2014 r. sygn. akt II SA/Bk 35/14).

Organ administracji architektoniczno-budowlanej może nałożyć, w drodze decyzji, o której mowa w ust. 5, obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli ich realizacja może naruszać ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy lub spowodować:

1) zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia;

2) pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków;

3) pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych;

4) wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenów sąsiednich.

Decyzja wydana w oparciu o art. 30 ust. 7 pkt 1 p.b. ma charakter decyzji uznaniowej, jednak wymaga szczegółowego uzasadnienia, które powinno dokładnie odzwierciedlać ustalenia organu poczynione w toku przeprowadzonego postępowania, wyjaśnienie zastosowanych przepisów prawa i wyczerpująco uzasadniać okoliczności, które przemawiają za przyjęciem, że zaistniały przesłanki dające podstawy do zastosowania art. 30 ust. 7 pkt 1 p.b. Uzasadnienie decyzji powinno zatem stwarzać możliwość kontroli przez stronę, organ wyższego stopnia bądź też sąd administracyjny prawidłowości toku rozumowania organu wydającego decyzję i motywów rozstrzygnięcia, co ma podstawowe znaczenie dla prawidłowości decyzji administracyjnych o charakterze uznaniowym. Uprawnienie to ma charakter ocenny i nie wymaga udowodnienia przez organ, że takie niebezpieczeństwo występuje. Nakładając bowiem obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę organ winien jedynie wykazać, że zamierzone roboty budowlane mogą spowodować potencjalne zagrożenie wymienionych w powołanym przepisie dóbr (tak wyrok NSA z dnia 17 maja 2017 r. II OSK 2377/15)

Właściwy organ nie ma obowiązku udowadniania w decyzji o sprzeciwie, że zamierzone roboty budowlane rzeczywiście spowodują zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia. Zadaniem organu jest jedynie wskazanie przyczyn dojścia przez niego do wniosku, że roboty te mogą spowodować takie zagrożenie. Chodzi więc o stan potencjalnego zagrożenia, któremu organ, mając na uwadze roboty budowlane objęte zgłoszeniem, ma obowiązek zapobiec (wyrok WSA we Wrocławiu z 5 października 2016 r. sygn. akt II SA/Wr 494/16).

Damian Wiśniewski

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Prowadzenie książki obiektu budowlanego

pobierz

Badanie stanu prawnego nieruchomości

pobierz

Niedozwolone klauzule w umowie pośrednictwa

pobierz

Ustanawianie urządzeń przesyłowych na gruntach

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 41092 )
Array ( [docId] => 41092 )