Wsparcie na termomodernizację budynków mieszkalnych

Kategoria: Prawo budowlane
Autor: Zuzanna Lulińska
Data: 18-05-2020 r.

Ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów daje możliwości uzyskania wsparcia ze strony państwa dla działań mających na celu zmniejszenie energochłonności m.in. budynków mieszkalnych. W artykule wyjaśniam, jakie warunki należy spełnić, aby uzyskać takie dofinansowanie, jaka jest maksymalna wysokość donacji oraz opisuję krok po kroku procedurę uzyskania takiego wsparcia.

Poprawa efektywności energetycznej budynków jest wskazywana jako jedno z najbardziej skutecznych działań w celu oszczędności zużycia energii w gospodarce. Związane jest to z dużym udziałem w zużyciu, jaki przypada na ogrzewanie budynków (w Polsce gospodarstwa domowe zużywają 25% energii). Wraz ze zmniejszeniem zużycia energii uzyskujemy takie pozytywne skutki jak zmniejszenie emisji dwutlenku węgla ze spalania paliw kopalnych oraz zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Przekłada się to także na skutki społeczne – zmniejszenie kosztów użytkowania budynków i łagodzenie zjawiska ubóstwa energetycznego.

 

Publiczne wsparcie inwestycji w termomodernizację pochodzi ze środków krajowych (Fundusz Termomodernizacji i Remontów, środki NFOŚiGW), środków unijnych (np. regionalne programy operacyjne) lub samorządowych. W tym artykule omówię premię termomodernizacyjną, tj. instrument wsparcia regulowany przez przepisy ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów.

Co reguluje ustawa?

Zasady przyznawania premii termomodernizacyjnej kształtowane są przez przepisy wspomnianej powyżej ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Przepisy te określają:

-        wielkość wsparcia,

-        beneficjentów wsparcia – inwestorów, którzy mogą ubiegać się o dofinansowanie,

-        definicję „przedsięwzięcia termomodernizacyjnego”, a więc przedmiotu inwestycji, który może liczyć na wsparcie,

-        warunki przyznania wsparcia – poprzez określenie przewidywanych oszczędności energii,

-        procedurę i dokumenty służące uzyskaniu dofinansowania.

Czym jest premia termomodernizacyjna?

Jest to kwota wypłacana z Funduszu Termomodernizacji i Remontów, która stanowi spłatę części kredytu zaciągniętego na zrealizowanie przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.

Czym jest przedsięwzięcie termomodernizacyjne?

Jest to grupa możliwych działań, których celem jest zmniejszenie zużycia energii przez budynek. Definicja ustawowa wskazuje, że jest to przedsięwzięcie, którego przedmiotem są:

1)      ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych;

2)      ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków;

3)      wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków;

4)      całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji.

Przedsięwzięcia, które są planowane przez wspólnoty mieszkaniowe, będą najczęściej zaliczać się do pkt 1 – docieplenie ścian (prowadzące do zmniejszenia współczynnika przenikania ciepła przez przegrody oraz do likwidacji mostków termicznych), wymiana stolarki okiennej, ocieplenie dachu czy wymiana urządzeń służących do ogrzewania pomieszczeń i ciepłej wody użytkowej.

Kto może ubiegać się o premię termomodernizacyjną?

O premię może ubiegać się inwestor, który zgodnie z ustawową definicją stanowi właściciela lub zarządcę budynku, lokalnej sieci ciepłowniczej lub lokalnego źródła ciepła, z wyłączeniem jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych. Zatem o premię tę mogą wnioskować osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe (także te z większościowym udziałem gminy), spółdzielnie mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego, gminy itp.

Jak wysokie jest wsparcie udzielane z FTiR?

Odpowiedź na to pytanie po ostatniej nowelizacji ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów jest łatwa: premia termomodernizacyjna jest udzielana w wysokości 16% wartości zrealizowanego przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Zasada ta obowiązuje od 12 kwietnia 2020 r. Wcześniej wysokość premii termomodernizacyjnej odnosiła się do wartości wykorzystanego kredytu oraz zależna była od wartości uzyskanych oszczędności kosztów zużywanej energii wykazanych w audycie energetycznym.

W przepisie zastrzeżono, że przynajmniej 50% finansowania przedsięwzięcia musi pochodzić z kredytu. Dodatkowo istnieje zastrzeżenie, że zaciągnięty kredyt nie może być przeznaczony na sfinansowanie prac, na które uzyskano wsparcie ze środków publicznych (a zatem np. wsparcia z NFOŚiGW czy środków unijnych). Zaznaczam jednak, że nie chodzi o to, że kiedy prowadzi się termomodernizację, to w ogóle nie można ubiegać się o wsparcie z innych źródeł, natomiast poszczególne prace nie mogą być finansowane jednocześnie ze wsparciem z FTiR i innych źródeł.

Jak można uzyskać wsparcie o większej wartości?

Nowelizacja ustawy wprowadziła jeszcze dodatkowe rozwiązania, które wpływają na możliwość zwiększenia uzyskiwanego wsparcia.

Montaż odnawialnego źródła energii

W przypadku gdy inwestor w ramach prowadzonych prac termomodernizacyjnych przeprowadzi montaż instalacji odnawialnego źródła energii, przysługująca premia wzrasta z 16% do 21% wartości przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. W ustawie została jednak określona minimalna wartość mocy zainstalowanych urządzeń – 1 kW dla budynku jednorodzinnego i 6 kW dla pozostałych budynków. Ma to zapobiegać sytuacji, w której inwestor uzyskuje powiększoną premię termomodernizacyjną, montując instalację OZE, która dostarcza jedynie nieistotną część potrzebnej w budynku energii.

W przypadku wspólnoty mieszkaniowej energia uzyskiwana ze źródeł takich jak panele fotowoltaiczne czy turbiny wiatrowe może służyć jedynie do zasilania w częściach wspólnych, np. do zasilania oświetlenia klatek schodowych, oświetlenia garażu czy działania wind.

Budynki z wielkiej płyty

Dodatkowe wsparcie zostało także przewidziane dla inwestorów, którzy są właścicielami lub zarządcami budynków wybudowanych w technologii prefabrykowanej wielkopłytowej. Badania Instytutu Techniki Budowlanej służące określeniu stanu technicznego budynków wzniesionych w tej technologii wykazały, że obiekty wykonane w tej technologii znajdują się w dobrej kondycji, jeśli chodzi o konstrukcję nośną. Zaobserwowano jednak, że problemem jest stan tzw. wieszaków a więc prętów łączących warstwę elewacyjną (fakturową) prefabrykatów z warstwą konstrukcyjną.

W związku z tym ITB zarekomendowało, aby w przypadku prowadzenia termomodernizacji dokonywać wzmocnienia połączeń warstw płyt. Do tego celu wykorzystywane są specjalne kotwy stalowe. Przedsięwzięcie takie jest kosztowne i, zgodnie z szacunkami ITB, jego wartość może stanowić nawet ok. 40% kosztów prowadzenia termomodernizacji. Dlatego w znowelizowanej ustawie wprowadzono dodatkowy instrument wsparcia polegający na dofinansowaniu wzmocnienia płyt w wysokości 50% wartości zaprojektowania, zakupu i montażu kotew.

Zatem w przypadku prowadzenia termomodernizacji budynku z wielkiej płyty inwestor może otrzymać premię w wysokości 16% wartości przedsięwzięcia w zakresie działań termomodernizacyjnych i 50% wartości wykonania wzmocnienia płyt.

Ubieganie się o tę premię wymaga uzupełnienia składanej dokumentacji o informację o kosztach zaprojektowania, zakupu i montażu kotew oraz dokumentację techniczną ich doboru i rozmieszczenia (dokumentacja ta służy do uzasadnienia prawidłowości wyceny robót przy wzmocnieniu połączeń w płytach). Co istotne – nie jest potrzebna ekspertyza, która wykazywałaby, że stan wieszaków jest niewłaściwy.

Od czego zacząć termomodernizację?

Przede wszystkim należy wykonać audyt energetyczny. Audyt energetyczny zgodnie z definicją ustawową jest to opracowanie określające zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, ze wskazaniem rozwiązania optymalnego, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsięwzięcia oraz oszczędności energii, stanowiące jednocześnie założenia do projektu budowlanego.

Dodatkowo ustawa wskazuje, co jest zawarte w audycie:

1)      dane identyfikacyjne:

  1. budynku, lokalnego źródła ciepła lub lokalnej sieci ciepłowniczej,
  2. inwestora, w tym dla osoby fizycznej imię i nazwisko, adres do korespondencji i numer PESEL, a w przypadku cudzoziemca nazwę i numer dokumentu tożsamości;

2)      ocenę stanu technicznego budynku, lokalnego źródła ciepła lub lokalnej sieci ciepłowniczej;

3)      opis możliwych wariantów realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego;

4)      wskazanie optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.

W związku z powyższym widać, że audyt jest kluczowym opracowaniem dla inwestora. Zwiera on bowiem informacje o tym, jaki jest stan obiektu, który ma zostać poddany termomodernizacji, oraz wymienione są możliwe scenariusze i środki możliwe do zastosowania w celu uzyskania satysfakcjonujących oszczędności zużycia energii i ponoszonych kosztów.

Kto wykonuje audyt?

Wykonanie audytu energetycznego należy zlecić audytorowi. Warto zaznaczyć, że przepisy nie określają wymagań wobec osób, które mogą sporządzać audyty, a jedynie to, jak audyt powinien zostać wykonany i co powinien zawierać (rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego). Niemniej bez prawidłowo sporządzonego audytu nie ma co liczyć na wsparcie z FtiR, ponieważ audyt jest weryfikowany przez ekspertów Banku Gospodarstwa Krajowego[3].

Jakie są zalety profesjonalnego audytu?

Niezależnie od powyższego zwyczajnie warto mieć dobrze wykonany audyt i to przez osobę, która zna się na możliwych sposobach poprawy efektywności wykorzystania energii i dostępnych na rynku technologiach. Ocena charakterystyki energetycznej budynku jest bowiem złożonym zagadnieniem, na które wpływ ma oprócz grubości warstwy ocieplenia także orientacja budynku względem stron świata (energetyczne zyski ze słońca), wpływ rodzaju zastosowanej wentylacji na jakość powietrza w pomieszczeniach i wielkość strat energii przez wentylację, możliwe do zastosowania odnawialne źródła energii, które pozwolą na zmniejszenie zużycia energii pierwotnej (co dobre dla środowiska i klimatu), ale i rachunków (co szczególnie istotne dla właścicieli).

Audytor wskaże, jakie rozwiązania techniczne są możliwe do zastosowania, dostosuje je do możliwości finansowych inwestora oraz określi, jakie oszczędności będą mogły zostać poczynione.

Jakie wymagania wobec zakresu termomodernizacji przewiduje ustawa?

Ustawa określa warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby otrzymać wsparcie. Wymagane jest, aby  wykazać, że w wyniku przedsięwzięcia termomodernizacyjnego nastąpi:

1)      zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię, w przypadku gdy skutkiem inwestycji ma być zmniejszenie zapotrzebowania na energię do ogrzewania budynków mieszkalnych:

  1. w budynkach, w których modernizuje się wyłącznie system grzewczy – co najmniej o 10%,
  2. w pozostałych budynkach – co najmniej o 25%, lub

2)      zmniejszenie rocznych strat energii w przypadku inwestycji dotyczących lokalnych sieciach ciepłowniczych  – co najmniej o 25%, lub

3)      zmniejszenie rocznych kosztów pozyskania ciepła, w przypadku wykonania przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła – co najmniej o 20%, lub

4)      zamiana źródła energii na źródło odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji.

Jakie dokumenty należy złożyć?

O premię termomodernizacyjną wnioskuje się poprzez złożenie wniosku w banku kredytującym, który następnie przekazuje wniosek wraz z załącznikami do Baku Gospodarstwa Krajowego (BGK), odpowiedzialnego za obsługę Funduszu Termomodernizacji i Remontów. Bankiem kredytującym przedsięwzięcie termomodernizacyjne może być wyłącznie instytucja finansowa ustawowo upoważniona do udzielania kredytów, która zawarła w tej sprawie umowę z BGK. Listę tych instytucji BGK publikuje na swojej stronie internetowej[4].

Oprócz wspomnianego wcześniej audytu, do wniosku obowiązkowo należy załączyć oświadczenie inwestora, że kredyt na sfinansowanie przedsięwzięcia termomodernizacyjnego nie jest przeznaczony na sfinansowanie prac, na które uzyskano wsparcie ze środków publicznych (do środków publicznych zalicza się zarówno środki krajowe, jak i unijne).

Bank kredytujący do wniosku przekazywanego do BGK dołącza umowę kredytu zawartą pod warunkiem przyznania premii.

Jak przebiega proces udzielania premii?

Kolejne etapy procedury można zamknąć w następującej procedurze:

1)      Inwestor zleca wykonanie audytu energetycznego i dokonuje wyboru zakresu prac, jakie zostaną wykonane w ramach przedsięwzięcia (audytor określi możliwe warianty przeprowadzenia termomodernizacji lub remontu i ich opłacalność).

2)      Inwestor składa wniosek kredytowy w banku kredytującym wraz z kompletem dokumentów potrzebnych do ubiegania się o premię termomodernizacyjną (w tym obowiązkowo audyt oraz oświadczenie inwestora, że kredyt nie jest przeznaczony na sfinansowanie prac, na które uzyskano wsparcie ze środków publicznych).

3)      Bank kredytujący przekazuje do Banku Gospodarstwa Krajowego wniosek o przyznanie premii termomodernizacyjnej lub premii remontowej z Funduszu Termomodernizacji i Remontów, załączając do niego wymagane dokumenty, w tym umowę kredytu zawartą pod warunkiem przyznania premii.

4)      BGK dokonuje weryfikacji wniosku o przyznanie premii z Funduszu Termomodernizacji i Remontów, w tym weryfikuje poprawność sporządzenia audytu.

5)      BGK informuje inwestora i bank kredytujący o udzieleniu bądź odmowie udzielenia premii. W przypadku pozytywnej weryfikacji audytu oraz stwierdzenia, że zostały spełnione warunki przyznania premii, BGK zawiadamia inwestora i bank kredytujący o przyznaniu premii, podając jej wysokość.

6)      W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku o udzieleniu premii bank kredytujący podpisuje umowę kredytu.

7)      Z tytułu przyznania premii BGK otrzymuje od inwestora wynagrodzenie prowizyjne równe 0,6% kwoty przyznanej premii. Bank kredytujący pobiera to wynagrodzenie w dniu uruchomienia pierwszej transzy udzielonego kredytu i przekazuje je na rachunek wskazany przez BGK.

8)      BGK przekazuje premię bankowi kredytującemu, jeżeli przedsięwzięcie zostało zrealizowane zgodnie z projektem budowlanym i zakończone w terminie określonym w umowie kredytu. Bank kredytujący zalicza przekazaną premię na spłatę wykorzystanego przez inwestora kredytu.

Zapamiętaj

Chociaż procedura uzyskania premii zaczyna się od złożenia wniosku w banku udzielającym kredytu, to ostateczną decyzję o przyznaniu premii podejmuje Bank Gospodarstwa Krajowego.

Zakończenie

Premia termomodernizacyjna nie jest jedynym dostępnym dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych instrumentem wsparcia na poprawę efektywności energetycznej budynków. Obecnie, przede wszystkim ze względu na powszechnie występujący w Polsce problem smogu, funkcjonują różnorodne programy, które mogą posłużyć finansowaniu termomodernizacji.

Mogą one być szczególnie interesujące dla właścicieli budynków jednorodzinnych. Wynika to z tego, że choć premia termomodernizacyjna nie wyklucza wsparcia dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych, to nie jest ona instrumentem popularnym w przypadku takich obiektów. Może się także okazać, że wsparcie udzielane ze środków samorządowych np. na wymianę źródła ciepła jest obecnie korzystniejsze niż to, jakie można uzyskać z FTiR. Zachęcam zatem do kontaktu z doradcami energetycznymi szkolonymi w programach NFOŚiGW, którzy mają szerokie rozeznanie w wachlarzu dostępnych instrumentów wsparcia.

Gdzie szukać dodatkowych informacji?

  • Tekst ustawy uwzględniający nowelizację, która weszła w życie 12 kwietnia br., można znaleźć na stronie sejmu RP: www.isap.sejm. gov.pl.
  • Na stronie Banku Gospodarstwa Krajowego: www.bgk.pl można znaleźć m.in. „Regulamin przyznawania i wypłacania przez BGK premii termomodernizacyjnej, remontowej i kompensacyjnej ze środków funduszu termomodernizacji i remontów”.

Regulamin ten opisuje, według jakiej procedury BGK będzie rozpatrywał wniosek o udzielenie premii termomodernizacyjnej oraz jak będzie wyglądało przekazywanie informacji i decyzji pomiędzy bankiem udzielającym kredytu a BGK.

Zuzanna Lulińska

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Prowadzenie książki obiektu budowlanego

pobierz

Badanie stanu prawnego nieruchomości

pobierz

Niedozwolone klauzule w umowie pośrednictwa

pobierz

Ustanawianie urządzeń przesyłowych na gruntach

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 41165 )
Array ( [docId] => 41165 )