Spór o plany urządzenia lasu

Aby wykonać wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej niezbędne są prace nad przygotowanym już senackim projektem nowelizacji ustawy o lasach. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje w tej sprawie do marszałek Sejmu, prosząc o nadanie dalszego biegu projektowi. Choć czeka on już ponad rok, dotychczas udało się jedynie skierować go do konsultacji. 

Planem urządzenia lasu jest dokument gospodarki leśnej opracowany dla konkretnego obiektu, który zawiera opis i ocenę stanu lasu, a także cele, zadania i sposoby prowadzenia gospodarki leśnej. Zgodnie z ustawą o lasach, plany urządzenia lasu mają charakter wewnętrzny - a to sprawia, że nie są zagwarantowane prawa organizacji ochrony środowiska. Akt, na podstawie którego plan urządzenia lasu zostaje zatwierdzony, nie ma charakteru decyzji administracyjnej, choć w ustawie o lasach inne akty organów administracyjnych mają właśnie taką formę. To sprawia, że aktu tego nie można poddać kontroli administracyjne. Potwierdza to także Naczelny Sąd Administracyjny chociażby w wyroku z 12 marca 2014 r., sygn. II OSK 2477/12). 

Postępowanie zatwierdzające plan urządzenia lasu jako postępowanie o charakterze wewnętrznym nie dopuszcza udziału społeczeństwa. Co za tym idzie organizacje ochrony środowiska nie mają możliwości zaskarżenia go do sądu administracyjnego. 

W polskim prawie nie można więc poddać sądowej kontroli planów urządzenia lasów. Te właśnie regulacje stały się przedmiotem wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sygn. C-432/21), który stwierdził, że brak możliwości zaskarżenia przed sądem planów urządzenia lasu przez organizacje ochrony środowiska narusza prawo UE, a Polska w tym zakresie uchybia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Warto nadmienić, że pierwsze wezwanie do usunięcia uchybień w tym zakresie, Komisja skierowała do Polski już pod koniec lipca 2018 r. 

Aby wykonać wyrok TSUE niezbędne jest podjęcie określonych działań przez ustawodawcę. Chodzi ni mniej ni więcej o wprowadzenie takich regulacji prawnych, które będą określały właściwą ścieżkę przeprowadzania kontroli sądowej w przypadku planów urządzenia lasu. Co ciekawe takie rozwiązania są już przecież stworzone i nie ma konieczności wyważać otwartych drzwi. Senacki projekt ustawy nowelizujący ustawę o lasach trafił do sejmu w marcu 2022 r. Przez cały rok prace nie posunęły się jednak naprzód, bo trudno mówić o wielkim postępie w przypadku gdy jedynym działaniem było skierowanie projektu do opiniowania i konsultacji. Etap prac jest więc na tyle “zaawansowany”, że projekt nie otrzymał nawet numeru druku. Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że na kanwie niedawnego orzeczenia TSUE przygotowany przez Senat projekt powinien być przedmiotem poważnych prac sejmowych.