Odpowiedzialność lekarza gdy leczenie było prawidłowe

Sąd Apelacyjny w Poznaniu rozpatrywał sprawę pacjentki, która domagała się zadośćuczynienia ze względu na cierpienie spowodowane skutkami operacji i nieprawidłowym leczeniem a także za naruszenia prawa do informacji o stanie zdrowia oraz odszkodowania uwzględniającego podwyższone wydatki związane ze zwiększonymi potrzebami. 

Powódka trafiła do szpitala z bólem brzucha, po analizie przeprowadzonych badań lekarz poinformował o planowanej operacji dróg żółciowych metodą klasyczną oraz ogólnie przedstawił typowe powikłania dla tego zabiegu. Udzielając tej informacji nie przedstawił jednak alternatywnych metod leczenia, takich jak leczenie laparoskopowe i endoskopowe. Szpital w którym pracował nie dysponował odpowiednimi narzędziami, jednak tego rodzaju zabiegi były dostępne w innych ośrodkach medycznych. 

Pacjentka podpisała oświadczenie zawierające zgodę na przeprowadzenie leczenia i zabieg operacyjny, jednak w oświadczeniu nie były wypełnione rubryki, w których powinien się znaleźć dokładny opis zabiegu. Ostatecznie zabieg przeprowadzono w trybie pilnym, a metoda laparoskopowa została wyłączona ze względu na podejrzenie kamicy przewodu żółciowego. 

Po przeprowadzonej operacji stan pacjentki się pogorszył na tyle, że lekarz, który zaobserwował między innymi wysoką gorączkę i objawy zapalenia otrzewnej po przeprowadzeniu USG podjął natychmiast operację, na którą ze względu na konieczność szybkiego działania - nie uzyskał zgody pacjentki. Ponieważ stan pacjentki daleki był od dobrego, jej rodzina zdecydowała się przenieść ją do innego szpitala, gdzie  konieczne było przeprowadzenie kolejnej operacji. Następnie konieczne było długotrwałe leczenie i wiele zabiegów naprawczych. 

Pacjentka zażądała odszkodowania i zadośćuczynienia, informując jednocześnie, że nie została poinformowana przed pierwszą operacją o ryzyku i skutkach operacji, nie została w ogóle poinformowana o skutkach, ryzyku a nawet sposobie przeprowadzenia drugiej operacji, a szpital do którego została przeniesiona nie poinformował jej, że podczas wcześniejszego zabiegu uszkodzeniu uległy przewodu żółciowe. 

Biegli sądowi ocenili, że podjęte leczenie było przeprowadzone zgodnie z zasadami, a przeprowadzenie drugiej operacji było uzasadnione stanem pacjentki oraz było przeprowadzone zgodnie z zasadami postępowania chirurgicznego. Uznał także, że pogorszenie stanu zdrowia pacjentki wynikało z niezawinionych przez operującego chirurga powikłań śródoperacyjnych. Powikłania te mieściły się w ryzyku występującym przy tego typu zabiegach. A podjęte po operacji leczenie było prawidłowe. W postępowaniu wykazano, że nie ma jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, że w szpitalu popełniono omyłkę lekarską czy błąd, zaniedbanie czy nawet, że nie dochowano należytej staranności w leczeniu. 

Zgodnie z ustawą o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, lekarz ma obowiązek udzielić pacjentowi lub jego przedstawicielowi przystępnej informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, a także o dających się przewidzieć następstwach zarówno zastosowania tych metod jak i ich zaniechania, przewidywanych wynikach leczenia i rokowaniach. 

I właśnie ta regulacja stała się podstawą odpowiedzialności lekarzy, którzy co prawda mówili o powikłaniach i negatywnych skutkach operacji, jednak było to zbyt ogólne. Zabrakło także informacji o alternatywnych metodach leczenia. Nie można więc uznać, że lekarz przekazał pacjentce kompletne informacje, a taki właśnie obowiązek nakłada na niego ustawa. 

W przypadku zawinionego naruszenia prawa pacjenta, sąd może przyznać zadośćuczynienie za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego. 

Sąd uznał, że brak kompletnej informacji dla pacjenta i przeprowadzenie zabiegu bez jego uświadomionej zgody jest naruszeniem praw pacjenta, a charakter tego czynu świadczy jego zdaniem o zawinieniu przez lekarzy. Jest to bowiem brak staranności, jakiej należy oczekiwać od lekarza. 

Ważne: Pacjentowi przysługuje roszczenie o zadośćuczynienie przez sam fakt naruszenia jego praw poprzez nieuzyskanie świadomej zgody na zabieg, niezależnie od tego, czy wystąpiły przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej. 

Co więcej, sąd uznał, że pomiędzy przeprowadzonym zabiegiem operacyjnym bez uzyskania właściwej zgody, a pogorszeniem stanu zdrowia zachodzi normalny związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 kc. co uzasadniało odpowiedzialność wyrządzoną szkodę.