Wykonywanie badań diagnostycznych przez farmaceutę

Wśród usług, jakie farmaceuci mogą wykonywać, wymienia się m.in. wykonywanie badań diagnostycznych. Ich wykaz przy uwzględnieniu potrzeb i bezpieczeństwa pacjentów, a także możliwości lokalowych aptek określa rozporządzenie Ministra Zdrowia.

Na wstępie warto zaznaczyć, że wykonywanie poniższych badań nie należy do czynności diagnostyki laboratoryjnej – ta zarezerwowana jest dla wykwalifikowanych diagnostów laboratoryjnych. Są to badania, których przeprowadzenie polega na wykonaniu szybkich i prostych testów paskowych, które już od dawna są możliwe do zakupienia w aptekach i samodzielnego wykonania przez każdego pacjenta.

• test antygenowy w kierunku SARS-CoV-2; 
• test stężenia glukozy we krwi; 
• kontrola panelu lipidowego, w tym całkowitego stężenia cholesterolu, trójglicerydów, frakcji HDL oraz LDL; 
• szybki test do wykrywania grypy; 
• szybki test do wykrywania białka C-reaktywnego; 
• szybki test do wykrywania antygenu Streptococcus z grupy A; 
• szybki test do wykrywania z krwi bakterii Helicobacter pylori. 

Oprócz wyżej wymienionych, nowe przepisy wprowadzają możliwość wykonywania przez farmaceutów następujących pomiarów: określających podstawowe parametry życiowe, w tym ciśnienie tętnicze krwi, tętno, puls oraz saturację krwi; masy ciała; wzrostu; obwodu w pasie; wskaźnika BMI (ang. Body Mass Index) będącego zależnością masy ciała i wzrostu (wyrażonego w metrach) do kwadratu osoby badanej; wskaźnika WHR (ang. Waist-Hip Ratio) będącego zależnością między obwodem talii a obwodem bioder. 

Umożliwienie wykonywania badań diagnostycznych farmaceutom to kolejny krok do wprowadzenia powszechnej opieki farmaceutycznej. Wyniki wykonywanych przez farmaceutę badań diagnostycznych mają być wykorzystane w prowadzonej opiece farmaceutycznej. Uzyskane wyniki badań umożliwią bardziej wnikliwą analizę problemów lekowych, jakie pojawiają się u pacjenta, a także sprawią, że ustalenie ich przyczyny będzie łatwiejsze.

Badania diagnostyczne wymienione w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie wykazu badań diagnostycznych, które mogą być wykonywane przez farmaceutę, będą mogli wykonywać tylko i wyłącznie magistrzy farmacji, którzy ukończą stosowny kurs kwalifikacyjny. Wyjątkiem od tej reguły jest wykonywanie antygenowych testów w kierunku wykrycia wirusa SARS-CoV-2. W tym przypadku uprawnionym do ich wykonywania jest każdy farmaceuta, który ukończył szkolenie teoretyczne w zakresie przeprowadzania tego rodzaju badania, które dostępne jest na platformie e-learningowej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego. 

Wymienione w powyższym rozporządzeniu badania diagnostyczne będą mogły być wykonywane na takich samych zasadach jak realizacja innych usług w ramach świadczenia opieki farmaceutycznej. Powinny one się odbywać w oddzielnym pomieszczeniu zapewniającym intymność pacjentowi. Takim pomieszczeniem może być np. pomieszczenie administracyjno-szkoleniowe. Dla aptek niemających możliwości zaadaptowania do takich celów żadnego pomieszczenia istnieje możliwość realizacji opieki farmaceutycznej również w specjalnie wyodrębnionym miejscu w izbie ekspedycyjnej.

Badania diagnostyczne wymienione w omawianym rozporządzeniu nie będą finansowane ze środków publicznych. Oznacza to, że pacjent będzie musiał za nie uiścić pełną opłatę i nie będzie mógł żądać jej całkowitego bądź częściowego finansowania przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Cennik za poszczególne badania ma określić indywidualnie każda z aptek. Wyjątkiem jest test antygenowy w kierunku SARS-CoV-2, który będzie w pełni sfinansowany ze środków publicznych.