Co najmniej 30 dni na przygotowanie szkoły do ewaluacji zewnętrznej

Ewaluacji zewnętrznej dokonuje zespół wizytatorów - najczęściej dwuosobowy - wyznaczony przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Jej przebieg jest przez ewaluatorów dokumentowany. Wizytatorzy odpowiedzialni za ewaluację mają obowiązek powiadomienia dyrektora wylosowanej szkoły/placówki oraz organu prowadzącego o zamiarze przeprowadzenia ewaluacji planowej i jej zakresie.           

Dyrektor i organ prowadzący szkołę/placówkę powinni otrzymać informację co najmniej 30 dni przed planowanym jej rozpoczęciem (§ 18 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego). Każde kuratorium ustala własne wzory pism informujących o ewaluacji oraz sposób ich dostarczenia. Pisma te zawierają między innymi:

• daty rozpoczęcia i zakończenia ewaluacji,
• zakres badania,
• wskazanie placówki.

Zawiadomienie przesyłane jest zazwyczaj drogą pocztową, czasami także faksem.

Ewaluację zewnętrzną przeprowadza się na podstawie imiennego upoważnienia. Upoważnienie powinno zawierać dane określone § 8 ust. 5 rozporządzenia o nadzorze.

Ewaluacja całościowa obejmuje 12 wymagań, które są opisane dla poszczególnych typów placówek w załącznikach do rozporządzenia o nadzorze. Na platformie Systemu Ewaluacji Oświaty do każdego wymagania opracowane są kryteria. Na podstawie zebranego materiału badawczego ewaluatorzy oceniają na podstawie kryteriów dla danego wymagania, czy jest ono spełnione (na jakim poziomie) lub nie jest. Najczęściej pojawiającym kryterium jest: powszechność - występuje w większości wymagań. Na przykład wymaganie „Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się” jest spełnione na określonym poziomie, jest zależne przede wszystkim od powszechności. Kolejnymi kryteriami są:

• adekwatność,
• systemowość,
• skuteczność,
• partycypacja w podejmowaniu działań,
• różnorodność.

Sporadycznie pojawiają się: celowość, spójność, użyteczność, kooperacja, zespołowość, współdziałanie i przydatność.

Koncepcja ewaluacji zewnętrznej, prowadzonej w ramach nadzoru pedagogicznego zakłada współpracę między wizytatorami a szkołą/placówką, sprawny przekaz informacji, wykorzystanie jej potencjału na przykład przez angażowanie pracowników w proces zbierania informacji i równość wszystkich zaangażowanych stron. Niezbędne są pozytywne postawy wobec badania osób biorących w nim udział, wzajemny szacunek i obiektywność. Bardzo ważna jest dyskrecja w przypadku informacji wrażliwych, mogących narazić konkretne osoby na szkodę (nie są one upubliczniane w raporcie, ani w żadnej innej formie).

Na stornie internetowej Systemu Ewaluacji Oświaty (SEO) opublikowany jest „Model i zalecany przebieg ewaluacji zewnętrznej szkół i placówek”. W tej koncepcji ewaluacja zewnętrzna przebiega w trzech etapach: przygotowanie ewaluacji, badanie w szkole/placówce oraz podsumowanie.