Zasadą prawa autorskiego jest, że na jakiekolwiek korzystanie z cudzego utworu plastycznego trzeba posiadać zezwolenie. Na gruncie przedszkolnym mogą istnieć wątpliwości czy każda praca plastyczna dziecka jest utworem prawa autorskiego. Można wyobrazić sobie przecież sytuację kiedy nauczyciel pomaga w tworzeniu takiej pracy, a tym samym formalnie może mieć wpływ na powstanie dzieła.
Prace plastyczne dzieci są chronione prawem autorskim
Sposób postępowania z pracami plastycznymi powinien być uzależniony od zakresu planowanego ich wykorzystania. W niektórych przypadkach przedszkole lub szkoła musi uzyskać zgodę rodziców na wykorzystanie prac, w przeciwnym razie rodzice będą mogli wystąpić z roszczeniami.
Przestrzeganie prawa autorskiego jest oczywiście istotne, warto jednak zachować zdroworozsądkowe podejście w każdym z przypadków wykorzystywania prac. Nie zawsze formalistyczne podejście będzie potrzebne i zasadne. Niekiedy wystarczy zgoda ustna na wykorzystanie pracy dziecka.
Na legalne wykorzystanie utworu potrzebna jest zgoda osoby uprawnionej...
Niektóre podmioty, w tym przedszkola i szkoły, posiadają przywileje, które pozwalają na korzystanie z cudzych prac bez pytania o zgodę i bez zapłaty wynagrodzenia. Jest to tzw. dozwolony użytek publiczny. Te przywileje nie dotyczą jednak prac plastycznych, które dzieci wykonały w przedszkolu.
Przedszkola i szkoły mogą w celach dydaktycznych korzystać z utworów rozpowszechnionych, czyli udostępnionych publicznie za zezwoleniem ich autora (np. książki, plakaty, artykuły, ilustracje, filmy, muzyka). Przygotowane prace plastyczne dzieci nie były wcześniej rozpowszechnione, a zatem na wykorzystanie pracy plastycznej dziecka wymaga uzyskania zgody. Ponadto należy pamiętać, że wykorzystanie prac plastycznych możliwe jest tylko w celach dydaktycznych. Cele dydaktyczne należy rozumieć szeroko.
… którą w przypadku dziecka wyrażają jego rodzice
Dziecko posiada wyłączne prawo do korzystania ze swojej pracy plastycznej na wszystkie możliwe sposoby (np. publikacja w albumie, umieszczenie na stronie internetowej, wystawienie), a także prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Osoba do 13 roku życia nie posiada zdolności do czynności prawnych – nie może zatem skutecznie wyrazić zgody na wykorzystanie jej dzieł (np. przez publikację). W jej imieniu – jako przedstawiciele ustawowi – działają rodzice lub opiekunowie, będący przedstawicielami ustawowymi upoważnionymi do zarządu majątkiem dziecka, w skład którego wchodzą majątkowe prawa autorskie.
Przykład:
Jeżeli przedszkole postanowi użyć pracy plastycznej dziecka do druku w formie kartek pocztowych lub kartek elektronicznych, które będą wysyłane z okazji Bożego Narodzenia to powinno uzyskać zgodę rodziców dziecka które stworzyło pracę. Autorskie prawa majątkowe do pracy plastycznej nie należą do przedszkola, a do dziecka. Podobnie będzie w sytuacji chęci wykorzystania pracy w folderze informacyjnym o przedszkolu. Nie mieści się to bowiem w przywileju dydaktycznym dla przedszkoli.
Zgoda niezbędna zawsze wtedy, gdy praca plastyczna będzie wykorzystana poza murami placówki czy też służyła innym celom niż działalność dydaktyczna.
Podstawa prawna:
- art. 1, 27, 29, 41, 43 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.),
- art. 15, art. 17 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: z 2014 r poz. 121 ze zm.).
Zobacz także:
Tagi: prawo autorskie w szkole
Zaloguj się, aby dodać komentarz
Nie masz konta? Zarejestruj się »
