Kto decyduje o organizacji lekcji religii w szkole?

Wystąpienie RPO jest związane z doniesieniami medialnymi dotyczącymi zapowiedzi małopolskiej kurator, w której zadeklarowała, że będzie nakłaniać dyrektorów do takiej organizacji lekcji religii i etyki, by nie znalazły się one na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej. Deklaracja miała paść na konferencji "Prześladowany jako katolik".  

Tymczasem od lat już istnieje problem organizowania tych zajęć. Wiele pism w tej sprawie dociera także do RPO. Ich nadawcami są rodzice dzieci, które zrezygnowały z uczęszczania na religię. Zaznaczyć warto, że mają one do tego prawa. W takiej sytuacji, jeśli religia znajduje się w środku dnia nauki, dzieci muszą spędzać ten czas w świetlicy lub bibliotece. Takie rozwiązanie może prowadzić do poczucia wykluczenia. Dlatego właśnie rodzice deklarują, by te zajęcia były ustawione w planie lekcji jako pierwsze bądź ostatnie. 

Innym problemem jest organizowanie w niektórych szkołach lekcji z przedmiotów obowiązkowych w ramach zastępstwa, gdy nie ma katechety. W takim przypadku uczniowie, którzy nie uczęszczają na religię pozostają w gorszej sytuacji. 

Ważne: Minister edukacji i nauki wydał w 2020 r. stanowisko, zgodnie z którym do wyłącznych kompetencji dyrektora szkoły należy określenie warunków organizacyjnych nauki religii i etyki w szkole, oraz związane z nimi umiejscowienie tych zajęć w planie lekcji oraz zapewnienie opieki uczniom, którzy nie uczestniczą w lekcjach religii. 

Kompetencje te wynikają z art. 68 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Ta sama ustawa w art. 110 ust. 4 nakłada na dyrektora szkoły obowiązek takiego ustalenia tygodniowego rozkładu zajęć edukacyjnych, by uwzględniał on zasady ochrony zdrowia i higieny pracy. 

Warto zauważyć, że stanowisko to zostało wydane także w odpowiedzi na pismo RPO. 

Biorąc pod uwagę powyższe, Rzecznik Praw Obywatelskich złożył 19 października 2022 r. pismo do Małopolskiego Kuratora Oświaty z prośbą o wskazanie podstawy prawnej wydawania zaleceń w zakresie organizowania lekcji religii.