Obciążenie podatkowe można zmniejszyć ulgą na złe długi

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Termin „należność uregulowana” w jakiejkolwiek formie obejmuje zaspokojenie wierzyciela, powodujące wygaśnięcie jego roszczeń wobec dłużnika. Wykonanie to może nastąpić w różny sposób, uzgodniony przez strony. Na skutek potrącenia wzajemnych wierzytelności w trybie określonym w Kodeksie cywilnym wnioskodawca wywiąże się ze zobowiązania do zapłaty na rzecz wierzyciela opłaty licencyjnej, zaś wierzyciel wywiąże się ze zobowiązania do przeniesienia na własność wnioskodawcy określonej ilości pieniędzy tytułem pożyczki.

NSA w wyroku z 5 kwietnia 2012 r. (I FSK 1731/11) przypomniał, iż nie budzi wątpliwości fakt, że zobowiązanie wygasa przede wszystkim poprzez jego spełnienie, co w przypadku świadczenia pieniężnego ma miejsce w sytuacji zapłaty określonej kwoty pieniężnej. Zobowiązanie pieniężne wygasa także poprzez kompensację (potrącenie) wzajemnych wierzytelności, a więc instytucją prawa cywilnego przewidzianą w art. 498 Kodeksu cywilnego. W przypadku wzajemnej kompensacji zobowiązań strony nie otrzymują co prawda należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny zapłacie.

Porozumienie z dłużnikiem o wydłużeniu oczekiwania na zapłatę ma ten skutek, że wierzyciel rezygnuje z możliwości dokonania korekty oraz powoduje, iż jego klient nie musi dokonywać takiej korekty.

Trzeba pamiętać, że w myśl art. 89a ust. 2 ustawy o VAT przedsiębiorca może dokonać korekty w ramach ulgi na złe długi, w przypadku gdy spełnione są następujące warunki:

• na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, wierzyciel i dłużnik są nadal podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni oraz dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata – licząc od końca roku, w którym została wystawiona;
• dostawa towaru lub świadczenie usług są dokonane na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Warunek aby dłużnik nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji trzeba odnieść nie tylko do daty dostawy towaru lub świadczenia usługi, lecz także do momentu dokonania korekty. Jakiekolwiek zmiany stanu zobowiązań po dacie wydania przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości będą dotyczyć masy upadłości.

Firma może skorygować podstawę opodatkowania w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uzna za uprawdopodobnioną. Warunkiem jest jednak, aby do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.

W przypadku gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której skorzystano z ulgi na złe długi, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części.