Zwolnienie organizacji pozarządowych z podatku dochodowego?

W projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych proponuje się zmienić treść art 17 ust. 1 pkt 39 dotyczącego zwolnienia przedmiotowego z podatku CIT. Na mocy obecnie obowiązującego przepisu zwolnione od podatku są dochody:
a) związków zawodowych
b) społeczno-zawodowych organizacji rolników
c) izb rolniczych
d) izb gospodarczych
e) organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła
f) spółdzielczych związków rewizyjnych
g) organizacji pracodawców
h) partii politycznych
i) europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych 

Zwolnienie dotyczy jedynie tej części dochodów uzyskiwanych przez wskazane podmioty, która jest przeznaczona na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej. 

W proponowanym nowym brzmieniu wskazanego przepisu mają się znaleźć dochody organizacji pozarządowych o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. 

Zmiana ma wejść w życie od 1 stycznia 2024 r. 

Zgodnie z przywołanym przepisem, organizacjami pozarządowymi są osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia:
1) niebędące jednostkami sektora finansów publicznych ani przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi ani też
2) niedziałające w celu osiągnięcia zysku

Ustawa o działalności pożytku publicznego wskazuje także, że nie są traktowane jako organizacje pozarządowe: fundacje utworzone przez partie polityczne, europejskie fundacje polityczne, partie polityczne, europejskie partie polityczne, związki zawodowe i organizacje pracodawców, samorządu zawodowe, 

Mimo że organizacje pozarządowe, będące osobami prawnymi takimi jak stowarzyszenia czy fundacje prowadzą szeroko rozumianą działalność społecznie użyteczną, nie zawsze pozwala im korzystać ze zwolnienia podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Niektóre organizacje - jak na przykład organizacje pożytku publicznego są zwolnione z podatku dochodowego w przypadku dochodów przeznaczonych na działalność statutową, w większości uznawane jest, że istotne dla zwolnienia jest przeznaczenie dochodu a nie jego źródło. Ze zwolnienia korzystają także stowarzyszenia w przypadku składek członkowskich, jeśli przeznaczane są na cele statutowe. 

Zwolnione z CIT są także dotacje z budżetu państwa lub z organizacji międzynarodowych.

Ze zwolnienia może skorzystać także organizacja, która w swoim statucie ma wymieniony jeden z poniżej wymienionych obszarów oraz przeznaczy dochód na działanie z zakresu: działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, działalności w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych poświęconych budowie dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi, zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, pomocy społecznej, ochrony zdrowia. Ten ostatni rodzaj zwolnienia najczęściej wskazywany jest przez organizacje pozarządowe, jednak niejednokrotnie organy podatkowe nie zgadzają się z zakwalifikowaniem określonego działania jako np. działalność oświatowa czy kulturalna. Katalog powstał już dawno i wiele organizacji prowadzi działalność, którą trudno jednoznacznie zakwalifikować - dotyczy to organizacji działającej w zakresie praw człowieka, czy aktywizacji obywatelskiej. 

Przepisy pokazują pewną nierówność organizacji pozarządowych z innymi podmiotami wymienionymi w punkcie 39, które nie narażają się na spory z organami skarbowymi, bo ich dochody przeznaczone na cele statutowe po prostu korzystają ze zwolnienia podatkowego. 

Wprowadzona zmiana ma więc uporządkować przepisy podatkowe w zakresie zwolnień organizacji pozarządowych.