Pomoc przedsiębiorcy dla obywateli Ukrainy a koszty uzyskania przychodów

Zgodnie z  art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, aby przedsiębiorca mógł zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów, musi być w stanie wykazać celowość jego poniesienia. Jeśli podatnik ponosi wydatki w celu pomocy osobom dotkniętym wojną na Ukrainie – to w praktyce wykazanie istnienia zależności między nimi a przychodami tego podatnika często może okazać się trudne. Większość przedsiębiorców nie ponosi bowiem wydatków z myślą o zarobku, lecz przede wszystkim kierując się względami humanitarnymi.

Dodatkowo obowiązujące przepisy podatkowe wprost wyłączają z kosztów podatkowych wartość przekazanych darowizn, bez względu na to, czy mają one formę rzeczową czy pieniężną (art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT).

Przepisy pozwalają natomiast na potrącenie w tym charakterze kosztów wytworzenia lub ceny nabycia produktów spożywczych przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP) z przeznaczeniem wyłącznie na cele charytatywne prowadzone przez te organizacje. W przypadku gdy przedsiębiorca nabędzie np. artykuły spożywcze, aby następnie przekazać je  fundacji ze statusem OPP zajmującej się świadczeniem pomocy na rzecz ofiar wojny na Ukrainie, to poniesione w tym celu wydatki wolno mu będzie zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Ważne: Wydatków nie wolno będzie zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w przypadku darowizn na rzecz organizacji (fundacji, stowarzyszeń itp.) niebędących OPP, a także wydatków na pomoc Ukraińcom niesioną przez przedsiębiorców we własnym zakresie. Podobnie w przypadku przekazywania towarów innych niż produkty spożywcze (nawet jeśli ich przekazywanie potrzebującym odbywa się za pośrednictwem OPP) – ich również nie wolno zaliczyć do kosztów.

Pojawić się może zatem pytanie, czy wszelkie inne formy pomocy (niż darowizna artykułów spożywczych) są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów?

Według wielu ekspertów podatkowych taka możliwość istnieje, ponieważ również w przypadku wspomnianych na wstępie świadczeń da się wykazać związek ponoszonych wydatków z przychodami firmy. Ponosząc wydatki na pomoc Ukrainie i jej obywateli przedsiębiorca działa bowiem w kierunku wzmocnienia bezpieczeństwa w Europie, co leży również w interesie Polski i jej gospodarki. Ewentualne przeniesienie się konfliktu do naszego kraju niewątpliwie będzie stanowić zagrożenie dla usytuowanych tutaj źródeł przychodu polskich przedsiębiorców.

Wspomniane wydatki można więc uznać za spełniające ustawową definicję kosztów uzyskania przychodów, jako poniesione w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła tych przychodów. Istnienie takiego związku łatwiej będzie wykazać zwłaszcza przedsiębiorcom, którzy przed eskalacją konfliktu na Ukrainie prowadzili interesy w tym kraju albo z ukraińskimi partnerami, względnie zamierzali je prowadzić.

Element korzyści dla firm z naszego kraju, który można dostrzec przy udzielaniu przez nie wsparcia dla Ukrainy powoduje, że pomocy tej nie należy rozpatrywać jako darowizn, co mogłoby powodować wyłączenie ponoszonych na ten cel wydatków z kosztów uzyskania przychodów (poza ww. wyjątkami wskazanymi w ustawie). Skoro bowiem podejmując działania w tym zakresie firma działa również we własnym interesie, to nie można mówić o braku świadczenia wzajemnego, co jest immanentną cechą darowizny.

• Pracodawca może wspierać swoich pracowników pomagającym osobom z Ukrainy
• 0% stawka VAT na pomoc Ukrainie już obowiązuje
• Środki z rezerwy na zarządzanie kryzysowe można przeznaczyć na pomoc uchodźcom