1. Niewypełnienie właściwej deklaracji
Jeżeli podatnik osiąga przychód z tytułu zbycia udziałów poza rachunkiem inwestycyjnym, to ma obowiązek samodzielnie wypełnić PIT-38.
2. Niewłaściwe przeliczanie walut obcych
Znacznie rzadziej pojawia się konieczność ujęcia w tej deklaracji niezwolnionych z opodatkowania przychodów zagranicznych, które podatnik uzyskał z tych źródeł. Jeżeli podatnicy o tym pamiętają, to zdarzają się pomyłki przy przeliczaniu przychodu z walut obcych.
3. Wspólne rozliczenie z małżonkiem
Próba wspólnego rozliczenia się małżonków w tej deklaracji, co niestety nie jest możliwe nie tylko z uwagi na jej wzór. Podatnicy najczęściej wpisują jednego małżonka, który „rozlicza” siebie i współmałżonka (formularz umożliwia wpisanie tylko jednej osoby). Takie postępowanie jest nieprawidłowe.
4. Niewypełnienie obowiązkowych pozycji deklaracji
O ile niewpisanie kwot w odpowiednich rubrykach zostanie odczytane przez urząd skarbowy jako „0”, o tyle pewne pozycje deklaracji są obowiązkowe. Należą do nich:
- identyfikator do celów podatkowych (PESEL lub NIP),
- rok, za który składane jest zeznanie,
- cel złożenia formularza,
- informacja o dołączonych załącznikach,
- podpis składającego.
5. Wykazanie dochodu, którego nie ma
Czasami podatnicy wykazują dochód z objęcia udziałów, w sytuacji gdy nie został on uzyskany, np. gdy obejmą udziały w zamian za pieniądze (nie jest to w ogóle dochód) bądź w zamian za przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część (jest to dochód zwolniony). Dochód powstaje jednak dopiero w chwili zbycia udziałów.
6. Nieopodatkowanie dochodu ze zbycia akcji pracowniczych
Dużym problemem są tzw. akcje pracownicze, których posiadacze albo błędnie interpretują zdarzenia, albo też odnoszą pewne informacje przekazane im przez pracodawcę do innych stanów faktycznych niż te, których dotyczą. Klasycznym przykładem jest tu zbycie akcji nabytych na podstawie uchwały walnego zgromadzenia. Dochód stanowiący nadwyżkę pomiędzy wartością rynkową akcji objętych (nabytych) przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia a wydatkami poniesionymi na ich objęcie (nabycie) nie podlega opodatkowaniu w momencie objęcia (nabycia) tych akcji. Jeżeli jednak pracownicy akcje te następnie zbywają, bezwzględnie muszą je opodatkować i złożyć PIT-38.
7. Niezłożenie PIT-38 w przypadku zbycia akcji pracowniczych rozliczonych przez pracodawcę
Jeżeli jednak dochód w momencie objęcia akcji pracowniczych powstał (np. nie było uchwały walnego zgromadzenia wspólników lub spółka nabyła na rynku akcje jednej z poprzednich emisji w celu zaoferowania ich pracownikom), wówczas pracodawca rozlicza ten dochód jako płatnik, a podatnik wykazuje go w PIT-37. Nie zwalnia to jednak pracownika od samodzielnego złożenia PIT-38, jeżeli te akcje sprzeda.
8. Odliczenie straty z funduszy inwestycyjnych
Dochody wykazywane w PIT-38 nie podlegają kumulacji. Oznacza to, że nie można ich rozliczać z dochodami, kosztami i przede wszystkim stratami z innych źródeł. Organy podatkowe traktują dochody z funduszy inwestycyjnych jako pochodzące z „innego źródła”, a nie jako dochody kapitałowe.
9. Rozliczenie przychodów w kilku deklaracjach PIT-38
Wszystkie przychody rozliczane za dany rok podatkowy za pomocą PIT-38
wykazuje się w jednej deklaracji podatkowej. Zdarza się jednak, że
podatnicy, uwzględniając obowiązek rozłącznego potrącania kosztów,
składają kilka deklaracji, nawet wówczas gdy rozliczają dochody i straty
uzyskane z obrotu akcjami na rynku niepublicznym i publicznym w danym
roku podatkowym.
10. Rozliczenie w PIT-38 straty niebędącej stratą podatkową
Spotykanym błędem jest również rozliczanie straty ekonomicznej
(rachunkowej) w deklaracji PIT-38, co jest oczywistą nieprawidłowością
(wyrok NSA z 12 czerwca 2012 r., II FSK 2391/10). Ponieważ katalog
różnego rodzaju strat, które podatnicy chcą potrącić w tej deklaracji,
jest znacznie szerszy, warto pamiętać, że rozliczamy koszty ściśle
związane z przedmiotem przychodu rozliczanego w PIT-38 (wyrok WSA w
Gdańsku z 21 marca 2012 r., I SA/Gd 1198/11).
Podstawa prawna:
- art. 11a, art. 17, art. 24 ust. 11, art. 29, art. 30, art. 30a,
art. 30e, art. 44 ust. 1b, art. 45, art. 45c ustawy z 26 lipca 1991 r. o
podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r.
poz. 361 ze zm.);
- art. 12 § 6, art. 53, art. 56 § 1a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.);
- art. 16–16a ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.).
Mirosław Siwiński, doradca podatkowy, Kancelaria Prawna Witold Modzelewski
Zobacz także: