Odmawiając podjęcia uchwały w sprawie uznawania wydatków na nabycie artykułów gastronomicznych za koszty reprezentacji Naczelny Sąd Administracyjny chowa głowę w piasek tym bardziej, że sądy administracyjne niejednolicie rozumieją pojęcie tych kosztów.
Przypomnijmy, że pod koniec 2012 roku Prokurator Generalny wystąpił z wnioskiem do NSA o podjęcie uchwały, która miała wyjaśnić: czy w myśl art. 23 ust. 1 pkt 23 w związku z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do kosztów reprezentacji należą wydatki poniesione na nabycie usług gastronomicznych, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholi jedynie wówczas, gdy nie noszą one cech „okazałości”, „wystawności” lub „wytworności”, a jednocześnie nie przekraczają wydatków zwyczajowo przyjętych w obecnych realiach życia gospodarczego.
W orzecznictwie reprezentacja, a w związku z tym koszty reprezentacji, rozumiana jest na trzy sposoby:
- jako zachowanie związane z wystawnością czy okazałością,
- jako forma przedstawicielstwa, w ramach którego przedstawia się określony wizerunek firmy oraz
- reprezentowanie firmy na zewnątrz.
NSA założył, że gdyby podjął uchwałę w sprawie uznawania bądź nie wydatków na zakup żywności i alkoholu za koszty reprezentacji, byłby zmuszony do wskazania ogólnych kryteriów. Zdaniem składu orzekającego, sformułowanie ogólnych warunków jest niemożliwe, ponieważ ustalając je, sąd musiałby znać wszelkie możliwe stany faktyczne, jakie mogłyby zaistnieć. Z tego płynie wniosek, że zakres pojęcia kosztów reprezentacji możliwy jest do ustalenia jedynie w konkretnej sprawie.
Stwierdzenia NSA mają charakter asekuracyjny. Wiadomo bowiem, że poszczególne składy orzekające wojewódzkich sądów administracyjnych oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, podejmując rozstrzygnięcia w konkretnych sprawach dokonywały wykładni abstrakcyjnej pojęcia kosztów reprezentacji, od czego NSA w tym przypadku stroni.
Warto zauważyć, że koszty, które nie są uznawane za koszty uzyskania przychodów, a które zostały wymienione w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych są kosztami pozostającymi w związku przyczynowym ze źródłami przychodów, ale zostały wyłączone z uwagi, np. na możliwość nadużyć ze strony podatnika.
Z uwagi na obecne problemy podatników z wyróżnianiem kosztów reprezentacji, miejmy nadzieję, że osoby mające wpływ na treść ustaw podatkowych dostrzegą problem i przyczynią się do ich nowelizacji w tym zakresie. Może to nastąpić poprzez wprowadzenie legalnej definicji tych kosztów tak, jak to miało miejsce chociażby w przypadku samochodów osobowych.
Jakub Rychlik
Zobacz także:
