Warunkiem wypłaty jest postój niezawiniony przez pracowników w przeciwnym razie wynagrodzenie nie przysługuje.
Wynagrodzenie za czas przestoju można zaliczyć do kosztów
Przepisy podatkowe nie regulują wprost, czy do kosztów podatkowych należy zaliczyć wypłacone wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy z powodów leżących po stronie pracodawcy. Ograniczają się jedynie do stwierdzenia, że za koszty uzyskania przychodu uznać należy koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem tych wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT). Wątpliwości może więc wzbudzić rozliczenie takiego wynagrodzenia.
W
czasie przestoju pracownicy nie wykonują bowiem pracy, stąd trudno uznać,
że wynagrodzenie takie bezpośrednio wiąże się z przychodami osiąganymi przez firmę. Jednak, może zostać zaliczone do kosztów podatkowych pośrednich. Wynagrodzenie za czas przestoju jest bowiem, jeżeli chodzi o jego status prawny, równoznaczne z wynagrodzeniem za świadczoną przez pracownika pracę, a jego wypłata jest obligatoryjna (na podstawie przepisów prawa pracy).
A zatem mimo, że nie wiąże się ono bezpośrednio z osiąganym dochodem, to ze względu na jego obowiązkowy charakter oraz fakt rzeczywistego wypłacenia (ciężar ekonomiczny faktycznie poniesiony przez pracodawcę) należy uznać wynagrodzenie takie za pośredni koszt podatkowy.
Należy więc zaznaczyć, że w pojęciu wynagrodzenia z tytułu świadczenia pracy – w rozumieniu podatkowym – mieści się zarówno samo wynagradzanie za pracę (jak i jego poszczególne składniki – wynagrodzenie zasadnicze, premia, dodatki płacowe), jak i inne świadczenia związane z pracą (np. za czas przestoju, świadczenia w naturze itp.)
Uwaga! Przepisy prawa pracy mogą być zawsze stosowane w sposób korzystniejszy dla pracowników, niż nakazują to przepisy prawa. Jeżeli więc firma wypłaciła pracownikom wynagrodzenie za czas przestoju w wysokości większej niż obligatoryjne 60% stawki dziennej, to całość tej wypłaty (a nie tylko 60%) będzie stanowiła jej koszt podatkowy.
Zleceniobiorcom nie przysługują takie prawa jak pracownikom
Nieco inna sytuacja natomiast powstaje w odniesieniu do zleceniobiorców, którzy nie są pracownikami firmy, więc nie dotyczą ich postanowienia Kodeksu pracy. Należy również zaznaczyć, że nie dochodzi w takim przypadku do wypłaty wynagrodzenia za wykonywanie pracy, lecz do wypłaty odszkodowania.
Do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów bądź wykonanych robót i usług (art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT). A zatem wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów nie dotyczy wszelkiego rodzaju odszkodowań, lecz odszkodowań z tytułów wskazanych w ustawie o CIT (wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów bądź wykonanych robót i usług). Stanowisko, zgodnie z którym nie wszystkie kwoty odszkodowań podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów, wyrażają także organy podatkowe.
Interpretacja US – Odszkodowanie może być kosztem podatkowym
Analizując przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, stwierdzić należy, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych, odszkodowań z tytułu:
- wad dostarczonych towarów lub wykonanych robót i usług,
- zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
- zwłoki w usunięciu wad towarów albo zwłoki w usunięciu wad wykonanych robót i usług.
Zakaz ten dotyczy zdarzeń spowodowanych wadliwością towarów lub robót i usług będących przedmiotem działalności gospodarczej. Wada jest w tym przypadku podstawową przyczyną eliminacji poniesionych wydatków z kosztów podatkowych. Jeżeli umowy w ogóle nie wykonano, to nie można mówić o wadach towarów, robót lub usługi. W świetle tego uznać należy, że art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT nie obejmuje kar i odszkodowań z tytułu niewykonania umów (Interpretacja indywidualna dyrektora Pomorskiego US w Gdańsku z 25 maja 2007 r., DP/423 0067/07/AK).
A zatem biorąc pod uwagę fakt, że wypłata odszkodowania zleceniobiorcom nie była związana z żadną wadą, lecz miała zrekompensować im straty poniesione w związku z niemożliwością świadczenia usług na rzecz firmy, kwoty wypłaconych im odszkodowań można zaliczyć do kosztów podatkowych.
Adam Zawadzki, prawnik w kancelarii adwokatów i radców prawnych
Zobacz także:
