Coraz mniej wyłudzeń w VAT dzięki reverse charge

Z informacji przedstawionych przez PwC wynika, że prognozowana wartość luki w VAT wynosi w 2014 roku ok. 42 mld złotych, czyli około 2,5% PKB, w 2013 roku było to odpowiednio 46,8 mld złotych i 2,9% PKB. Na tle Unii Europejskiej Polska wciąż plasuje się w dolnej części rankingu pokazującego skalę wyłudzeń w VAT – większe kłopoty według danych dla 2012 roku ma jedynie 7 państw (Czarnogóra, Włochy, Grecja, Łotwa, Litwa, Słowacja i Rumunia).

Zdaniem ekspertów pewne efekty w postaci zmniejszenia skali nadużyć w VAT przyniosła wprowadzona rok temu zasada tzw. reverse charge, czyli odwróconego poboru dla tych towarów, w przypadku których skala nadużyć była największa, jak np. wybranego asortymentu wyrobów stalowych.

Odwrócony pobór VAT, polegający na obciążeniu odpowiedzialnością za jego odprowadzenie strony kupującej transakcji – ma jedynie działanie doraźne post factum. W opinii ekspertów, aby skutecznie ograniczyć tego typu nadużycia, konieczne jest podjęcie zakrojonych na szeroką skalę działań o charakterze systemowym, prewencyjnym i długofalowym, które utrudnią lub wręcz uniemożliwią powstawanie nadużyć już na etapie samej transakcji.

Jednym z takich mechanizmów może być model podzielonej płatności (split payment model), który zakłada, iż przy okazji każdej transakcji cena netto jest wpłacana na konto bieżące dostawcy, podczas gdy odpowiednia kwota podatku trafia na odrębne konto podatkowe. Innym możliwym rozwiązaniem byłaby centralna baza monitorująca VAT (central VAT monitoring database), która opiera się na e-fakturowaniu.

Eksperci proponują ponadto wdrożenie zmian systemowych w administracji podatkowej. Jako przykład podają:

• rewizję celów strategicznych stawianych pracownikom administracji podatkowej,
• usprawnienie wymiany informacji pomiędzy służbami,
• utworzenie wyspecjalizowanych jednostek do zwalczania przestępczości podatkowej oraz otwarcie urzędników na dialog z przedsiębiorcami, którzy na co dzień ponoszą straty wynikające z nadużyć czynionych przez przestępców.