Kiedy powstaje obowiązek podatkowy od refakturowanej usługi

Ponieważ refakturując usługę przyjmuje się, ze sam ją świadczysz dla odbiorcy – musisz także wykryć obowiązek podatkowy od tej czynności. W tej materii w dalszym ciągu aktualny pozostaje wyrok NSA z 25 października 2012 r. sygn. akt I FSK 65/12, który uchylił wyrok WSA w Rzeszowie z 20 października 2011 r. sygn. akt I SA/Rz 573/11 i rozstrzygnął, kiedy powstaje obowiązek podatkowy w przypadku refakturowania usług.

Sąd stwierdził w nim, że „(…) Refakturowanie usług określić można więc jako fakturowanie usługi świadczonej przez podatnika podatku od towarów i usług przy pomocy osoby trzeciej. Będzie więc ono miało – z punktu widzenia konsekwencji w zakresie VAT tożsame skutki co świadczenie usług. W konsekwencji podmiot refakturujący powinien zastosować do refakturowanego świadczenia zasady opodatkowania przewidziane dla refakturowanych świadczeń, czy to w zakresie stawki podatkowej, czy też terminu wystawienia faktury (refaktury – będącej w istocie fakturą wystawianą przez podmiot refakturujący na rzecz faktycznego beneficjenta refakturowanych usług).

Dlatego też za moment wykonania refakturowanej usługi przyjąć należy zasadniczo moment wykonania wszystkich działań i czynności składających się na refakturowaną usługę, a nie moment wystawienia refaktury. Obowiązek podatkowy na gruncie VAT w przypadku odsprzedaży usług, powstawał będzie na zasadach określonych w art. 19 ustawy o VAT z tym tylko wyjątkiem, że w sytuacji, gdy ustawa wiąże powstanie tego obowiązku z wystawieniem faktury, powstawał on będzie z chwilą wystawienia refaktury, gdyż to ten właśnie dokument (będący w istocie zwykłą fakturą tyle tylko, że wystawioną przez podmiot refakturujący) potwierdza (w ramach fikcji prawnej przyjętej w art. 8 ust. 2a ustawy o VAT) wyświadczenie stosownej usługi przez refakturującego na rzecz jej faktycznego beneficjenta. I to na podstawie tego dokumentu, w przypadku gdy dana usługa odsprzedawana jest podatnikowi VAT, możliwe będzie odliczenie podatku naliczonego przez tego podatnika”.

W konsekwencji usługi, dla których obowiązek podatkowy powstaje z upływem terminu płatności, bądź z chwilą wystawienia faktury (art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT) mogą być rozliczane przy refakturowaniu usług za inny okres, niż moment ich faktycznego wykonania (np. najem, media, usługi dozoru). Natomiast usługi, dla których ustawodawca nie przewidział szczególnych momentów powstania obowiązku podatkowego (np. usługi transportowe, kurierskie czy serwisowe) – powinny być podatkowo rozliczane z momentem ich faktycznego wykonania przez pierwotnego usługodawcę pomimo, że informacja o tym fakcie może wpłynąć do refakturującego z dużym opóźnieniem.

Pogląd taki w zasadzie podzielają zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne. Tak wskazał m.in. WSA w Krakowie w orzeczeniu z 17 lutego 2015 r. (sygn. akt. I SA/Kr 1783/14) stwierdzając, że obowiązek podatkowy na w przypadku odsprzedaży usług powstaje na zasadach określonych w art. 19 ustawy VAT (w aktualnym stanie prawnym: art. 19a). Z kolei dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej nr IBPP2/4512-849/15/ICz z 31 grudnia 2015 r. stwierdził, że „(…) Przepisy nie przewidują szczególnego sposobu powstawania obowiązku podatkowego w przypadku refakturowania usług w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o VAT. W konsekwencji obowiązek podatkowy z tytułu odsprzedaży usług dokumentowanych refakturami powstaje na zasadach właściwych dla odsprzedawanych usług, a moment powstania obowiązku podatkowego przy refakturowaniu usług pokrywa się z momentem powstania obowiązku podatkowego dla usług udokumentowanych fakturą pierwotną”.

Oczywiście, jeśli dla danej usługi obowiązek podatkowy powstaje w inny sposób, niż wskazany w art. 19a ust. 1 ustawy VAT, to również w przypadku refakturowania obowiązek ten będzie powstawał na innych zasadach. Podobnie rzecz ma się z udokumentowaniem takiej czynności: skoro refakturowanie jest po prostu świadczeniem usługi, to podlega ono takiemu samemu reżimowi dokumentacyjnemu, jak każde inne świadczenie usług. Co prawda przyjęło się, że refakturowanie dokumentuje tzw. refaktura, to jednak jest ona normalną fakturą, której wystawienia powinno nastąpić na podstawie art. 106a i następnych ustawy o VAT. Potwierdził to dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 22 grudnia 2015 r. nr IPPP2/4512-982/15-5/DG.