Rozwój e-handlu wymusza zmianę VAT

W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów pojawił się Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Z opisu wynika - niestety nie mamy jeszcze projektowanych przepisów - że zmiany są podyktowane koniecznością dostosowania polskich regulacji do przepisów europejskich. Do 31 grudnia 2023 roku państwa członkowskie mają implementować do swojego porządku prawnego przepisy dyrektywy Rady (UE) 202/284 z dnia 18 lutego 2020 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do wprowadzenia pewnych wymogów dla dostawców usług płatniczych. Tym razem prace nad odpowiednią polską regulacją zaczęły się nieco wcześniej, a zmiany do podatku od towarów i usług planowane są na ostatni kwartał 2022 r. 

Choć brzmi to dość srogo, to tak naprawdę dzięki możliwości robienia zakupów przez internet, bardzo rozwinęła się także transgraniczna sprzedaż towarów i usług. Jako konsumenci możemy przecież kupić chociażby odzież czy sprzęt elektroniczny w dowolnym państwie, a kurier przywiezie go pod drzwi. 

W rozumieniu dyrektywy "transgraniczny e-handel" odnosi się do takich dostaw towarów lub świadczenia usług, w których VAT należny jest w jednym państwie członkowskim, tyle że dostawca lub usługodawca znajduje się w innym państwie niż państwo dostawy (czyli mają siedzibę w innym państwie członkowskim lub w ogóle są zlokalizowane poza Unią Europejską). 

Takie sytuacje bywają wykorzystywane przez niektórych przedsiębiorców. Nie wywiązują się ze swoich obowiązków dotyczących rozliczania VAT. 

Jeśli dodatkowo zasadą jest opodatkowanie w miejscu przeznaczenia, a konsument nie ma żadnych obowiązków księgowych, państwo nie ma możliwości skontrolowania takich transakcji, a to z kolei sprawia, że nieuczciwe firmy czują się bezkarne. 

Pierwszym pomysłem, który może się w takiej sytuacji pojawić jest śledzenie płatności, ale państwa członkowskie nie mają prawa do tego rodzaju inwigilacji. Rozwiązaniem jest współpraca państw członkowskich, a jej podstawą prawną jest rozporządzenie Rady (UE) nr 904/2010 z 7 października 2010 r. w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej.

Okazało się jednak, że zastosowanie przepisów w praktyce ujawniło potrzebę wprowadzenia dodatkowych narzędzi, które mogłyby zwiększyć skuteczność tej współpracy. 

Aby Państwa członkowskie mogły gromadzić dane dotyczące płatności związanych z VAT trzeba było zmienić dotychczas obowiązująca dyrektywę 006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. 

Potrzebny jest bowiem dodatkowy obowiązek ewidencyjny, narzucony na dostawcę usług płatniczych -  i te obowiązki znajdują się właśnie w przepisach dyrektywy, którą nowa polska ustawa ma implementować. 

Aby zapobiegać transgranicznym oszustwom podatkowym, przewidziano dodatkowe obowiązki dla dostawców usług płatniczych. Pod tą nazwą kryją się banki, instytucje kredytowe i instytucje pieniądza elektronicznego.

Nowe obowiązki dotyczą szeroko pojętej ewidencji. Wskazane instytucje mają prowadzić kwartalną ewidencję płatności, przechowywać ją przez 3 lata od zakończenia roku podatkowego, w którym nastąpiła płatność. 

Pliki w formie formularza elektronicznego xml mają być przekazywane Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej w ciągu miesiąca od zakończenia kwartału, którego ewidencja dotyczy. 

Przewiduje się, że aby w ogóle ten obowiązek powstał, konieczne jest wystąpienie kumulatywnie określonych warunków. Są nimi:
1) transakcja jest zawierana między płatnikiem w jednym państwie członkowskim, a odbiorcą zlokalizowanym w innym państwie, w tym także poza Unią Europejską - czyli dotyczy to tylko transakcji transgranicznych
2) w kwartale będzie więcej niż 25 transakcji na rzecz tego samego odbiorcy.