Umowa o subpartycypację w podatku VAT

Umowa subpartycypacji polega na tym, że inicjator - będący na przykład bankiem, zobowiązuje się przekazać świadczenie pieniężne z puli wierzytelności lub kwot uzyskanych z tytułu realizacji zabezpieczeń sekurytyzowanych wierzytelności do drugiego podmiotu. W zamian otrzymuje zobowiązanie do zapłaty określonej ceny. Inicjator pozostaje właścicielem portfela aktywów. Inicjator korzysta z usługi w zamian za wynagrodzenie odpowiadające różnicy między przewidywaną wartością wpływów z wierzytelności, a kwotą finansowania przekazanego przez subpartycypanta.

Umową zajmowały się wcześniej polskie sądy administracyjne. Zgodnie z wyrokiem Sądu Administracyjnego z 7 czerwca 2018 r. - I SA/Po 336/18 cechy umowy o subpartycypację nie sprowadzają się jedynie do cech jednej z umów wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Zawiera szereg cech należących do umowy udzielania kredytów lub pożyczek, usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek. Sąd Administracyjny wywiódł z tego wniosek, że zwolnienie podatkowe przewidziane we wskazanym przepisie nie obejmuje wprost umowy subpartycypacji jako odrębnej instytucji prawnej. 

Teraz jednak sprawa trafiła do Trybunału Sprawiedliwości UE. Wszystko zaczęło się od wniosku do polskiego ministra finansów o interpretację. Jeden z Funduszy Inwestycyjnych Zamkniętych planował zawrzeć umowę subpartycypacji. 

Minister finansów wyjaśnił, że transakcje subpartycypanta powinny być opodatkowane stawką podstawową 23% VAT. Fundusz się nie zgodził, sprawa trafiła do NSA. Ten jednak miał wątpliwość w jaki sposób interpretować dyrektywę o VAT, w kontekście zwolnienia z podatku VAT dla transakcji dotyczących udzielania kredytów, pośrednictwa kredytowego lub zarządzania kredytami. Wątpliwość sprowadza się do pytania, czy wskazane zwolnienie ma zastosowanie do umowy o subpartycypację?

Trybunał Sprawiedliwości UE zaznaczył, że usługi subpartycypanta są świadczone odpłatnie, zatem wchodzą w zakres stosowania dyrektywy o VAT. Przy czym nie ma znaczenia forma wynagrodzenia wypłacanego subpartycypantowi. 

Ważne: Usługa świadczona przez subpartycypanta na rzecz inicjatora na podstawie zawartej między nimi umowy składa się z jednego świadczenia, które zasadniczo polega na wypłacie kapitału w zamian za wynagrodzenie. Dodatkowo subpartycypant ponosi ryzyko kredytowe. 

Biorąc powyższe pod uwagę, TS UE uznał, że umowa mieści się w pojęciu udzielenia kredytu w rozumieniu dyrektywy VAT. W związku z czym usługi świadczone na podstawie takiej umowy są zwolnione z VAT.