Wynajem mieszkań dla samorządu bez VAT

Nowe rozporządzenie Ministra Finansów pozwala na zwolnienie z VAT od 10 maja 2022 r. Dotyczy ono jedynie wynajmu lub dzierżawy nieruchomości mieszkalnych, na własny rachunek. Z kolei najemcą musi być jednostka samorządu terytorialnego, jej jednostki organizacyjne lub jednoosobowe spółki jednostek samorządu terytorialnego. Nowe przepisy dotyczą jedynie nieruchomości mieszkalnych, które są wynajmowane przez wskazane podmioty z myślą o dalszym ich wynajmie lub dzierżawie na rzecz osób fizycznych w celu zaspokajania ich potrzeb mieszkaniowych. 

Dotychczasowe przepisy także przewidywały zwolnienia z VAT w związku z wynajmem nieruchomości mieszkalnych, jedynie w przypadku umów z ostatecznymi najemcami, a dodatkowo ze społecznymi agencjami najmu.  Jeśli stroną umowy była jednostka samorządu terytorialnego nie mogła korzystać z takiego zwolnienia. 

VAT dodatkowo obciążał jednostkę samorządu terytorialnego, bowiem nie mogła odliczyć podatku zawartego w cenie wynajmowanej nieruchomości, ponieważ dalszy jej najem korzystał ze zwolnienia z VAT. Wysokość podatku od towarów i usług musiała być zatem uwzględniona w wysokości czynszu, który płaciła osoba fizyczna - ostateczny najemca. To on był więc obciążany podatkiem. Ministerstwo Finansów podkreśla, że taki stan rzeczy negatywnie wpływał na politykę mieszkaniową jednostek samorządu terytorialnego, więc przepisy wymagały zmiany. 

Nowe rozwiązanie ma ułatwić prowadzenie polityki mieszkaniowej - zwolnienie obejmuje jedynie wynajem takich nieruchomości, które docelowo mają zaspokajać potrzeby mieszkaniowe osób fizycznych. Będzie się ono odnosiło m.in. do najmu dokonywanego przez Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowej (art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego). 

Ważne: Zadaniem wprowadzonej zmiany przepisów jest naprawienie sytuacji, w której jednostki samorządu terytorialnego, ich jednostki organizacyjne lub jednoosobowe spółki jednostek samorządu terytorialnego nie mogły odliczyć VAT, choć były zobowiązane do jego zapłaty. 

Projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień pojawił się jako część rozwiązań przewidziana w ramach pakietu SLIM VAT 3.

W opinii do projektu, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zauważa, że osoby prowadzące działalność polegającą na wynajmie nieruchomości mieszkaniowych nie będą równo traktowane. Podmiot wynajmujący nieruchomość na rzecz jednostki samorządu terytorialnego staje się beneficjentem ulgi podatkowej. Dodatkowo UOKiK zauważa także, że w przypadku zwolnień na rzecz społecznych agencji nieruchomości, osoba wynajmująca musi dołączyć oświadczenie, że zna przepisy o pomocy publicznej w tym warunki pomocy de minimis. W przypadku nowej regulacji nie wprowadzono tego rodzaju wymogu. 

Mimo tych sugestii rozporządzenie zostało przyjęte w niezmienionej formie.