Czym jest utwór zależny

Kategoria: Prawo autorskie
Autor: Szczurek Piotr
Data: 06-08-2012 r.

Utworem zależnym jest utwór opracowany. Przykładami opracowania są m.in. tłumaczenie, przeróbka i adaptacja. Natomiast utworem zależnym nie jest na pewno utwór inspirowany cudzym utworem.

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie definiuje wprost istoty utworu zależnego. Niemniej art. 2 ustawy określa prawem zależnym konieczność uzyskania zgody twórcy utworu pierwotnego na rozporządzanie i korzystanie z opracowania. W tym kontekście bez trudu można wskazać, iż opracowany utwór stanowi właśnie utwór zależny. Przykładami opracowania są m.in. tłumaczenie, przeróbka i adaptacja. Istnienie utworu zależnego wiąże się z twórczą ingerencją w utwór pierwotny. Element twórczy jest tu kluczowy, stanowiąc przesłankę objęcia utworu zależnego ochroną.

Opracowanie cudzego utworu jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego. Oznacza to zatem, iż stworzone przez twórcę opracowania dzieło stanowi utwór w rozumieniu ustawy, czyli przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Konsekwencją takiego ujęcia byłoby przyznanie twórcy utworu zależnego wszystkich praw twórcy utworu pierwotnego, co w oczywisty sposób naruszałoby jego interesy. Z tego też powodu ustawodawca wprowadził kilka ograniczeń praw twórców utworów zależnych.

 

Jednym z nich jest wspomniana na wstępie zasada konieczności uzyskania zgody twórcy utworu pierwotnego na rozporządzanie i korzystanie z utworu zależnego. Co prawda podjęcie inicjatywy twórczej nie wymaga zatem zgody twórcy utworu pierwotnego, jednak czerpanie jakichkolwiek korzyści z utworu zależnego jest niemożliwe do czasu uzyskania zgody. Jest to istotne ograniczenie majątkowych praw twórcy utworu zależnego. Można zatem dokonać twórczego tłumaczenia książki ulubionego pisarza, jednak wyłącznie na użytek własny lub najbliższych przyjaciół.

Jeszcze dalej idące ograniczenia dotyczą baz danych i programów komputerowych, gdyż zezwolenie twórcy jest konieczne także na sporządzenie opracowania, a nie tylko na rozporządzanie nim.

Należy również pamiętać, iż ustawa wymaga, by na egzemplarzach opracowania wymienić twórcę i tytuł utworu pierwotnego. Tym samym więź twórcy utworu pierwotnego z utworem pierwotnym zostaje niejako przeniesiona w ramach autorskich praw osobistych również na utwór zależny, którego byt, pomimo twórczego wkładu twórcy utworu zależnego, uzależniony jest od istnienia utworu pierwotnego.

Na koniec warto wspomnieć, iż utworem zależnym nie jest utwór inspirowany cudzym utworem.

Szczurek Piotr

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Monitoring w organizacji a ochrona wizerunku – 20 praktycznych rozwiązaniach

pobierz

Poznaj 14 podstaw przetwarzania danych osobowych zwykłych i szczególnej kategorii

pobierz

Kontrola RODO krok po kroku – sprawdź, czego się spodziewać, jakie działania podjąć i z jakich uprawnień korzystać

pobierz

Powierzenie przetwarzania danych czy ich udostępnienie? Poznaj rozwiązania w 15 różnych sytuacjach

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 31546 )
Array ( [docId] => 31546 )