Korzystanie z utworów rozpowszechnionych a słuszny interes twórcy

Kategoria: Prawo autorskie
Autor: Szczurek Piotr
Data: 26-06-2012 r.

Zgodnie z art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przepis ten stanowi prawne uzasadnienie budzącej wiele kontrowersji tezy, iż pobieranie bez jednoczesnego udostępnienia utworów muzycznych lub audiowizualnych z Internetu, nie stanowi czynu niezgodnego z prawem.

W opozycji do takiego stanowiska stoi wykładnia rozszerzająca art. 35 ustawy, zgodnie z którym dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy. Regulacja ta składa się w zasadzie z dwóch pojęć nieostrych, „normalnego korzystania z utworu” oraz „słusznego interesu twórcy”, co stanowi bezpośrednią przyczynę rozbieżności stanowisk, zajmowanych przez różnych przedstawicieli doktryny.

W interesie twórcy zawierają się z pewnością nie tylko autorskie prawa majątkowe, związane z ekonomicznym aspektem twórczości, ale również prawa osobiste. W tym kontekście należy jednak podkreślić brak punktów odniesienia treści art. 35 do zakresu dozwolonego użytku, gdyż co do zasady każde wyłączenie obowiązywania monopolu prawnoautorskiego, w tym również dozwolony użytek chronionych utworów, godzi w słuszne interesy twórcy.

Należałoby zatem założyć, iż powyższe regulacje pozostają ze sobą w sprzeczności, wyłączającej możliwość ich prawidłowego stosowania i nadając jednej z nich charakter „martwego przepisu”, czego nie można zaakceptować.

Rozstrzygająca okazać się może zatem zasada generalna, wskazana w art. 5 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą nie podlega ochronie takie korzystanie z prawa, które byłoby sprzeczne z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem lub zasadami współżycia społecznego. Chodzi zatem o odpowiednie zrównoważenie ograniczenia monopolu prawnoautorskiego ze względu na słuszny interes innych podmiotów.

Na gruncie ekonomicznym trafne wydaje się zatem założenie, że ograniczeniem słusznego interesu twórcy będzie tylko takie korzystanie z utworu w ramach dozwolonego użytku osobistego, które bezpośrednio uniemożliwi twórcy uzyskanie należnego mu dochodu z tytułu eksploatacji utworu, a nie takie, które mogłoby przynieść dochód tylko potencjalny.

Tymczasem charakter sieci Internet, ze względu na brak możliwości zgodnego z prawem ograniczenia dostępu do zawartej w niej treści lub zobowiązania użytkowników do weryfikacji źródła udostępniającego pod kątem faktycznego posiadania praw autorskich do zamieszczonej treści, zmusza do przyjęcia interpretacji zawężającej art. 35 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

W związku z powyższym nie ma charakteru niezgodności z prawem pobieranie utworów muzycznych lub audiowizualnych w ramach dozwolonego użytku, o ile uzyskane w ten sposób utwory nie są w żadnym momencie rozpowszechniane.

Szczurek Piotr

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nie masz konta? Zarejestruj się »

Zobacz także

Monitoring w organizacji a ochrona wizerunku – 20 praktycznych rozwiązaniach

pobierz

Poznaj 14 podstaw przetwarzania danych osobowych zwykłych i szczególnej kategorii

pobierz

Kontrola RODO krok po kroku – sprawdź, czego się spodziewać, jakie działania podjąć i z jakich uprawnień korzystać

pobierz

Powierzenie przetwarzania danych czy ich udostępnienie? Poznaj rozwiązania w 15 różnych sytuacjach

pobierz

Polecane artykuły

Array ( [docId] => 31534 )
Array ( [docId] => 31534 )