Dziedziczenie może nastąpić na podstawie ustawy (prawo do spadku przepisy przyznają najbliższej rodzinie spadkodawcy) lub testamentu (majątek przypada osobie w nim wymienionej). Jeśli jednak spadkodawca w testamencie nie wydziedziczy osób, które dziedziczyłyby ustawowo, a więc np. dzieci, to i tak będzie przysługiwał im zachowek.
Aby pozbawić dziecko nie tylko spadku, ale i zachowku nie wystarczy, napisać w testamencie, że się je wydziedzicza. Trzeba podać przyczynę dlaczego tak się robi. Zgodnie z prawem nie można bowiem wydziedziczyć dziecka bez konkretnego powodu.
Całkowite wydziedziczenie może nastąpić tylko w trzech sytuacjach - a mianowicie, gdy potomek:
- uporczywie postępuje on wbrew woli spadkodawcy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (alkoholizm, narkomania),
- dopuścił się względem spadkodawcy, albo jednej z najbliższych mu osób, umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności, albo rażącej obrazy czci (np. dopuścił się pobicia) lub
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (np. w ogóle nie utrzymuje kontaktów z rodziną).
Istotne w tym przypadku jest to, że zachowanie tej osoby musi być uporczywe, a więc długotrwałe, często się powtarzające. Zdarzenia o charakterze jednorazowym nie uzasadnia wydziedziczenia.