Czy alimenty bez rozwodu są możliwe?

Podstawą do wystąpienia z roszczeniem przeciwko małżonkowi, który nie przyczynia się finansowo do zaspokajania potrzeb rodziny stanowi art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.

Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Przepis ten, konkretyzuje obowiązek współdziałania małżonków dla dobra założonej przez nich rodziny i stanowi, że obowiązki w nim przewidziane powinny obciążać każdego z małżonków odpowiednio do jego sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych i jednocześnie przewiduje dopuszczalność ewentualnego podziału funkcji w rodzinie, stosownie do porozumienia małżonków. Jeżeli jednakże jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, wówczas sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę, albo inne należności przypadające temu małżonkowi, były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka.

Zgodnie zatem z powyższym, jeżeli tylko jeden z małżonków dba o dobro rodziny i o zapewnienie środków finansowych koniecznych do jej utrzymania, zaś drugi małżonek, pomimo iż posiada pracę, majątek bądź inne źródło utrzymania, nie przyczynia się w żaden sposób, również osobistym staraniem, do zaspokojenia potrzeb rodziny, wówczas można wystąpić przeciwko takiemu małżonkowi do sądu z wnioskiem o nakazanie wypłacania do jego rąk współmałżonka wynagrodzenia za pracę drugiego małżonka.

Zgodnie zaś z najnowszym orzecznictwem sądowym przyjmuje się, iż separacja faktyczna małżonków, zwłaszcza w sytuacji, gdy nie wychowują oni wspólnych małoletnich dzieci, nie wyłącza możliwość zasądzenia świadczeń na podstawie art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Obowiązek małżonków przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny wygasa jednakże z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód.

Ponadto, jeżeli partnerzy pozostają jedynie w małżeństwie wyznaniowym, a więc gdy nie wzięli ślubu cywilnego, wówczas nie są ustawowo zobowiązani do wzajemnej alimentacji. W takim przypadku roszczenie o przyczynianie się do zaspokojenia podstawowych potrzeb rodziny nie będzie zasadne, gdyż nie znajdzie ono uzasadnienia na gruncie obowiązujących przepisów.

Na podstawie omawianych unormowań sąd może nakazać, aby w całości lub w części do rąk małżonka uprawnionego wypłacane były wynagrodzenie za pracę albo inne należności przypadające małżonkowi zobowiązanemu.