Przez wartość firmy rozumiemy różnicę między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto (art. 33 ust. 4 uor). Jeżeli cena nabycia jednostki lub zorganizowanej jej części jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, to różnica stanowi ujemną wartość firmy.
Od wartości firmy jednostka dokonuje
odpisów amortyzacyjnych w okresie nie dłuższym niż 5 lat. W uzasadnionych przypadkach kierownik jednostki może wydłużyć ten okres do lat 20. Wydłużenie okresu amortyzacji należy podać w informacji dodatkowej wraz z jego uzasadnieniem. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się metodą liniową i zalicza się je do pozostałych kosztów operacyjnych – art. 44b ust. 10 uor. Wydłużenie okresu amortyzacji wartości firmy może być, przykładowo, uzasadnione znaczącym kwotowo wpływem na strukturę bilansu, dużym prawdopodobieństwem wykorzystywania w przyszłości nabytego przedsiębiorstwa i faktem, że w dłuższym okresie będzie ono osiągać wysokie zyski.
Odpisów amortyzacyjnych od wartości firmy należy dokonywać metodą liniową, zaliczając je do pozostałych kosztów operacyjnych. Często spółki zapominają o tym i prezentują umorzenie wartości firmy jako koszt amortyzacji w zespole kont nr „4”. W prawie podatkowym okres amortyzacji nie może być krótszy niż 5 lat, natomiast w prawie bilansowym – nie dłuższy niż 5 lat i tylko w uzasadnionych przypadkach okres ten można wydłużyć. Przepisy prawa podatkowego nie zezwalają w przypadku WNiP na zmianę planu amortyzacji oraz na zastosowanie indywidualnych stawek.
Ustawa o rachunkowości przewiduje dla wartości firmy liniową metodę amortyzacji i nie zezwala na jej zmianę. Zmianie może ulec jedynie stawka. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, co może powodować odpowiednią korektę odpisów amortyzacyjnych dokonywanych w następnych latach obrotowych. Należy przy tym pamiętać, aby w sprawozdaniu finansowym jednostki za rok obrotowy, w którym zmiany te nastąpiły, podać przyczyny tych zmian, określić liczbowo ich wpływ na wynik finansowy oraz zapewnić porównywalność danych sprawozdania finansowego dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym dokonano zmian.
Zgoła inne przepisy regulują kwestię amortyzacji wartości firmy na gruncie prawa podatkowego. Zgodnie z art. 16b ust. 2 ustawy o CIT wartość firmy podlega amortyzacji, jeżeli powstała w wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze kupna, przyjęcia do odpłatnego korzystania w leasing finansowy, wniesienia do spółki na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji.
Podstawa prawna: ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 330).
Grzegorz Magdziarz, biegły rewident
Zobacz także:
