Pracownikowi, wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat, przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni. Za okres takiego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Pracodawca nie musimy więc go wykazywać w dodatkowych raportach imiennych do ZUS. Sytuacja wygląda inaczej, gdy pracownik weźmie urlop bezpłatny w celu opieki nad dzieckiem.
Pracownikowi, wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat, przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni. Za ten okres pracownikowi przysługuje wynagrodzenie. W takiej sytuacji składki od wypłaconego pracownikowi wynagrodzenia – w tym za okres wspomnianego zwolnienia – rozlicza się w raporcie ZUS RCA z „pracowniczym” kodem tytułu ubezpieczenia.
Jeśli pracownik skorzystał już z dwóch dni opieki nad dzieckiem, może on skorzystać z urlopu bezpłatnego, aby zaopiekować się dzieckiem. W trakcie takiego urlopu pracownik nie podlega ubezpieczeniom i nie są od niego odprowadzane składki. Jeżeli urlop trwa przez część miesiąca, pracodawca składa raport ZUS RCA, w którym rozlicza składki od wynagrodzenia za przepracowane w danym miesiącu dni, oraz raport ZUS RSA, gdzie wykazuje przerwę w opłacaniu składek. W sytuacji, gdy urlop bezpłatny trwa przez cały miesiąc kalendarzowy i pracownik nie otrzymał w tym miesiącu żadnych wypłat podlegających oskładkowaniu, pracodawca wypełnia za urlopowanego pracownika tylko raport ZUS RSA.
Przykład:
Ze względu na wyczerpanie już okresu, przez który przysługuje zasiłek opiekuńczy, pracownik wystąpił o udzielenie urlopu bezpłatnego w celu zaopiekowania się chorym dzieckiem w dniach od 11 do 29 września 2012 r.
W tej sytuacji pracodawca powinien ująć wspomnianego pracownika w dwóch raportach imiennych składanych za wrzesień, tj.:
- w raporcie ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od cyfr 01 10, gdzie powinny być rozliczone składki na wszystkie rodzaje ubezpieczeń od wynagrodzenia wypłaconego za przepracowane w czerwcu dni,
- w raporcie ZUS RSA z tym samym kodem tytułu ubezpieczenia, gdzie powinien być wykazany okres przerwy w opłacaniu składek spowodowany pobytem pracownika na urlopie bezpłatnym z kodem przerwy 111 (urlop bezpłatny).
Podstawa prawna:
- art. 174, 188 Kodeksu pracy,
- art. 4 pkt 2 lit. a, art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11–12, 18 ust. 1–2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, art. 81 ust. 1, 5–6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.),
- rozporządzenie Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 78, poz. 465 ze zm.),
- rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U. Nr 186, poz. 1444 ze zm.)
Autor: Bogdan Majkowski - specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych
Opracowanie redakcyjne: Renata Kajewska
