Urlop wychowawczy, podobnie jak urlop macierzyński, najczęściej rozpoczyna się lub kończy w trakcie miesiąca kalendarzowego. Oznacza to, że w danym miesiącu pracownik podlega ubezpieczeniom z dwóch tytułów: pozostawania w stosunku pracy lub pobierania zasiłku macierzyńskiego i z tytułu pobytu na urlopie wychowawczym. Wiąże się to z koniecznością wypełnienia i złożenia w ZUS dodatkowych formularzy.
Jeśli pracownik rozpoczyna lub kończy urlop wychowawczy w połowie miesięcy, to pracodawca jest zobowiązany do wypełnienia i złożenia w ZUS dodatkowych formularzy.
Rozpoczęcie albo zakończenie urlopu wychowawczego w trakcie miesiąca skutkuje również koniecznością przeliczenia podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych. Wobec osób podlegających ubezpieczeniom z tego tytułu ma bowiem zastosowanie art. 18 ust. 9 ustawy systemowej. Przepis ten stanowi, że za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i z tego powodu trwały tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie. Dzieli się ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i potem mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu. Przeliczeń takich nie stosuje się natomiast wobec składki zdrowotnej, ponieważ jest miesięczna i niepodzielna.
Przykład:
Pracownica przebywała na urlopie macierzyńskim do 17 września 2012 r., otrzymując z tego tytułu zasiłek macierzyński w kwocie 2986,50 zł, którego płatnikiem był pracodawca. Z dniem 18 września osoba ta rozpoczęła korzystanie z urlopu wychowawczego. Według ustaleń pracodawcy składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu pobytu na wspomnianym urlopie powinny być liczone od kwoty odpowiadającej 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
Oznacza to, że pełna podstawa składek we wrześniu wynosiła 2098,09 zł. Z uwagi na rozpoczęcie urlopu wychowawczego w trakcie miesiąca podstawa ta powinna zostać jednak zmniejszona do kwoty 909,22 zł (2098,09 zł – pełna podstawa : 30 – liczba dni we wrześniu × 13 – liczba dni podlegania w maju ubezpieczeniom z tytułu urlopu wychowawczego).
Za wrzesień osoba ta powinna być wykazana przez pracodawcę w następujących raportach miesięcznych:
- ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od cyfr 12 40, gdzie należało wykazać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty wypłaconego zasiłku macierzyńskiego (2986,50 zł),
- ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od cyfr 01 10, kodem świadczenia/przerwy 311, okresem od 1.09.2012 do 17.09.2012, liczbą 17 jako liczbą dni zasiłkowych/liczbą wypłat oraz kwotą 2986,50 zł,
- ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od cyfr 12 11, w którym powinny być wykazane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wynoszącej 909,22 zł oraz na ubezpieczenie zdrowotne od kwoty 520 zł,
- ZUS RSA z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od cyfr 01 10, cyfrą 121 lub 122 jako kodem świadczenia/przerwy, okresem od 18.09.2012 do 30.09.2012 oraz liczbą 13 jako liczbą dni zasiłkowych/liczbą wypłat, pole dotyczące kwoty powinno pozostać puste.
Podstawa prawna:
- art. 4 pkt 2 lit. a, m, art. 6 ust. 1 pkt 19, art. 9 ust. 6, art. 11–12, 16 ust. 8, art. 18 ust. 5b, ust. 6, 9, 14, art. 36 ust. 2a, ust. 9a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
