Emerytura i renta ulega zmniejszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy. Za przychód przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.
Osoby mające ustalone prawo do renty, za wyjątkiem osób z ustalonym prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy prowadzących działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, jeśli prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązkowo podlegają tylko ubezpieczeniu wypadkowemu i na zasadzie dobrowolności – ubezpieczeniu chorobowemu.
Ponadto rencista podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu - art. 66 ust. 1 pkt 16 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, a w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie (art. 82 ust. 1 ww. ustawy).
W przypadku rencistów, którzy prowadzą pozarolniczą działalność za przychód, którego osiąganie może powodować zawieszenie prawa do emerytury lub renty bądź zmniejszenie tego świadczenia, uważa się przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
