Pracodawca nie może potrącić z wynagrodzenia pracownika składek na rzecz związków zawodowych bez posiadania pisemnej zgody zainteresowanego. Potrącenia składek związkowych nie zaliczają się do potrąceń obligatoryjnych, przy których nie potrzebna jest zgoda pracownika.
Obowiązek potrącania składek związkowych nakłada na pracodawców ustawa związkowa. Żeby potrącenie takie było możliwe, pracodawca musi posiadać pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej oraz pisemną zgodę pracownika określającą wysokość składki.
Wymóg przedłożenia pisemnej zgody pracownika na dokonanie z jego poborów potrąceń innych niż obligatoryjne – tu składek związkowych, wynika również z przepisów Kodeksu pracy. Przypomnijmy, że do potrąceń obligatoryjnych, które mogą być dokonywane bez zgody pracownika, zaliczamy:
- obciążenia publicznoprawne, tj. składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne, a także podatek dochodowy,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- udzielone zaliczki pieniężne,
- kary pieniężne,
- kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachował prawa do wynagrodzenia.
Konieczność uzyskania pisemnej zgody pracownika na potrącenia inne niż
obligatoryjne potwierdza także orzecznictwo sądowe, w tym:
- wyrok Sądu Najwyższego z 1 października 1998 r. (I PKN 366/98, OSNAPiUS 1999/21/684) stwierdzający, że: Wyrażenie przez pracownika, bez zachowania formy pisemnej, zgody na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę innych należności niż wymienione w art. i art. 87 § 1 i 7 jest nieważne (art. 58 § 1 kc w związku z art. i art. 91 i , art. 30 kp),
- wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 grudnia 2005 r. (I OSK 461/2005), w którym stwierdzono, że: Pracodawcy wolno potrącić składkę z wynagrodzenia wyłącznie wtedy, gdy będzie miał pisemną zgodę podwładnego. Akceptacja ta nie może być dorozumiana, ma być jednoznaczna i dokładnie określać, z jakiego tytułu i w jakiej kwocie (bądź w jakim algorytmie jej obliczenia) składka powinna być potrącona. Zgoda ta nie może być blankietowa. Pracownik składa ją pracodawcy, a nie związkowi zawodowemu, gdyż to na pracodawcy spoczywa obowiązek wypłaty wynagrodzenia oraz dokonywania potrąceń zgodnie z przepisami.
Z powyższego wynika, że na podstawie ustnej zgody pracownicy pracodawca nie może zacząć potrącać z jej wynagrodzenia składek na rzecz związków zawodowych – nawet jeśli posiada pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej w tej sprawie. Pracownica musi złożyć stosowne oświadczenie na piśmie i dopiero ono będzie stanowiło podstawę do rozpoczęcia potrąceń.
Wzór zgody pracownika na potrącanie składek związkowych
Anna Malinowska Szczecin, 8 lipca 2013 r. samodzielny referent ekonomiczny w/m „Amaryt” sp. z o.o. Dział Księgowości w/m Niniejszym
wyrażam zgodę na comiesięczne potrącanie z moich wynagrodzeń składki na
rzecz zakładowej organizacji związkowej w wysokości 5% wynagrodzenia
zasadniczego brutto. Pierwszego potrącenia proszę dokonać z poborów
przysługujących mi za lipiec br. Anna Malinowska |
|---|
Podstawa prawna:
Art. 833, art. 881 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 ze zm.).
Art. 91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Andrzej Wilczyński, specjalista w zakresie wynagrodzeń
