Sąd Najwyższy (uchwała z a 6 grudnia 2012 r. sygn. akt I UK 324/12) nie uwzględnił skargi kasacyjnej pracownicy, która po wygraniu procesu z ZUS o przyznanie jej prawa do podlegania ubezpieczeniom społecznym zabiegała o przyznanie prawa do zasiłku macierzyńskiego.
ZUS uznał, że umowa o pracę była pozorna
Sprawa dotyczy kobiety, która niedługo po rozpoczęciu pracy na etacie poszła na dlugotrwale zwolnienie lekarskie z powodu zagrożonej ciąży. W sądzie dowodziła , że faktycznie wykonywała powierzone obowiązki, zanim zaczęła korzystać ze zwolnień lekarskich. Powoływała się na wyroki Sądu Najwyższego, zgodnie z którymi prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych przysługuje pracownikowi po 30 dniach od dnia zatrudnienia, jeśli tylko faktycznie wykonywał swoje obowiązki.
Po pięciu latach (w 2008 r.) zostało wydane korzystne dla niej rozstrzygnięcie. Złożyła więc wniosek o wypłatę należnego zasiłku macierzyńskiego (z tytułu urodzenia dziecka w 2003 r.).
Niestety i tym razem ZUS odpowiedział negatywnie, powoławszy się na art. 67 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa chorobowa). Zgodnie z tym przepisem roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego, wyrównawczego, macierzyńskiego oraz opiekuńczego przedawnia się po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje.
Zainteresowana wskazywała natomiast na ust. 3 wspomnianego art. 67, z którego wynika, że jeżeli niezgłoszenie roszczenia o wypłatę zasiłku nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby uprawnionej, termin 6 miesięcy liczy się od dnia, w którym ustała przeszkoda uniemożliwiająca zgłoszenie roszczenia. Przeszkodą była w tym przypadku decyzja ZUS, odmawiająca kobiecie prawa do ubezpieczeń społecznych. Ustała dopiero z dniem uprawomocnienia się korzystnego dla niej wyroku sądu, który podważył decyzję ZUS.
Co więcej, ust. 4 art. 67 ustawy chorobowej stanowi, że jeżeli niewypłacanie zasiłku w całości lub w części było następstwem błędu płatnika składek albo ZUS, roszczenie o wypłatę zasiłku przedawnia się po upływie 3 lat.
Sąd apelacyjny przyznał rację ZUS. Uznał, że roszczenie o zasiłek macierzyński uległo przedawnieniu. Sąd Najwyższy 6 grudnia 2012 r. nie uwzględnił jednak skargi kasacyjnej, utrzymując w mocy wyrok sądu apelacyjnego.
Omawiana sprawa pokazuje niedoskonałość polskiego prawa
Pomimo wygranej z ZUS o uznanie prawa do ubezpieczeń społecznych traci się prawo do zasiłku macierzyńskiego z powodu upływu czasu (przedawnienia roszczenia).
Podstawa prawna:
- art. 67 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512).
Autor: Katarzyna Borkowska, specjalista w zakresie prawa pracy
Opracowanie redakcyjne: Renata Kajewska
Zobacz także:
