Jednym z obowiązków przedsiębiorcy jest terminowe i prawidłowe wypłacanie wynagrodzenia, a także stosowanie obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników oraz wyników ich pracy, w kontekście przyznawania dodatkowych składników płacowych (nagrody, premie). Pracodawca, który nie zachowuje ustalonego terminu wypłaty wynagrodzenia, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Kto, wbrew obowiązkowi, nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń – podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł (art. 282 § 1 kp).
Mandat
Pracodawca może w czasie kontroli zostać ukarany za opóźnienie w wypłacie pensji mandatem karnym przez organ Państwowej Inspekcji Pracy (dalej: PIP). Pracownik, który nie otrzymuje swojej zapłaty w terminie, też ma prawo reagować i zwrócić się o interwencję do inspekcji pracy lub z powództwem do sądu pracy. Jeśli skarga pracownika okaże się uzasadniona (PIP stwierdzi zobowiązanie pracodawcy, a więc wynagrodzenie stało się wymagalne), organ PIP wyda decyzję administracyjną nakazującą wypłatę wynagrodzeń. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu, nawet gdyby pracodawca wniósł odwołanie od tej decyzji. Należność na rzecz pracownika może być ściągnięta w drodze egzekucji administracyjnej. Podobnie jest w przypadku rozpatrywania pozwu przez sąd pracy.
Jeśli sąd przyzna rację pracownikowi i zasądzi na jego rzecz stosowną należność, to z urzędu nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Co do tej części należności można wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności, po czym organ egzekucyjny rozpocznie procedurę egzekucyjną.
Maksymalny termin wypłaty wynagrodzenia
Pracodawca, który nagminnie nie reguluje na czas wynagrodzeń, może stracić pracowników nawet z dnia na dzień. Wypłaty wynagrodzenia za pracę należy dokonywać co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie (art. 85 § 1 kp). Wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Jeżeli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy (np. wolna sobota, niedziela, święto), to wypłatę wynagrodzenia trzeba przyspieszyć i dokonać jej w dniu poprzedzającym, czyli ostatnim dniu roboczym przed dniem wolnym/dniami wolnymi. Składniki wynagrodzenia za pracę, przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż jeden miesiąc (kwartał, rok), wypłaca się z dołu w terminach określonych w przepisach prawa pracy.
Podstawa prawna:
- art. 11 pkt 7 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. nr 89, poz. 589 ze zm.),
- art. 55 § 11, art. 85, art. 86 § 3, art. 94 pkt 5, art. 242 § 1,
art. 244, art. 282 § 1 pkt 1, art. 300 Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r.
Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94, ze zm.),
- art. 471, art. 481 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93 ze zm.),
- art. 11 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 3, pkt 95, art. 32 ustawy z 26
lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2012 r. nr
64, poz. 361 ze zm.),
- § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008 r. w
sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania
składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. nr 78, poz. 465 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy
wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161,
poz. 1106 ze zm.).
Izabela Nowacka, specjalista z zakresu płac i kadr
