Zabezpieczenie realizacji umowy o dofinansowanie

Jednym z elementów umowy o dofinansowanie jest załącznik, w którym trzeba złożyć oświadczenie co do wyboru formy zabezpieczenia. Formy te są zwykle wskazane w dokumentacji konkursowej określonego działania w ramach danego programu i priorytetu. Nie wszystkie podmioty tym wymogom podlegają i nie w każdym konkursie zabezpieczenie jest wymagane. Zwolnione z tego obowiązku są np. jednostki sektora finansowego na podstawie rozporządzenia ministra rozwoju regionalnego.

Forma zabezpieczeń jest uzależniona od wartości dotacji rozwojowej przyznanej danemu przedsiębiorstwu oraz jej formy rozliczania. Istotne jest więc, czy dofinansowanie danego projektu przekracza 10 mln zł oraz czy jest on rozliczany w formie zaliczek czy refundacji.

W przypadku gdy inwestycja nie przekracza sumy dofinansowania w wysokości 10 mln zł i jest rozliczana w formie zaliczek lub gdy jest generalnie rozliczana w formie refundacji, jedyną stosowaną formą zabezpieczenia umowy jest weksel in blanco (bez protestu) wraz z deklaracją wekslową. Wzory tych dokumentów znaleźć można w dokumentacji konkursowej danego działania i programu. Należy je wypełnić i dołączyć do umowy o dofinansowanie.

W przypadku natomiast gdy kwota dofinansowania projektu jest większa niż 10 mln zł i rozliczany on jest w formie zaliczek, forma zabezpieczenia może mieć jedną lub więcej form. Ustanawia to instytucja pośrednicząca, z którą podpisuje się umowę.

Instytucja może zastosować jedną lub kilka z następujących form zabezpieczenia:

• formę pieniężną,
• gwarancje bankowe,
• poręczenia bankowe lub poręczenia spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej,
• gwarancje ubezpieczeniowe,
• poręczenia udzielane przez inne podmioty,
• zastaw na papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego,
• zastaw rejestrowy na zasadach określonych w przepisach o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów,
• przewłaszczenie rzeczy ruchomych beneficjenta na zabezpieczenie,
• hipotekę wraz z cesją praw z polisy ubezpieczenia nieruchomości będącej przedmiotem hipoteki,
• poręczenie według prawa cywilnego.

W tym przypadku istnieje możliwość negocjowania z instytucją i przeforsowania formy zabezpieczenia najdogodniejszej dla wszystkich stron umowy. Należy zwrócić uwagę przede wszystkim, na jaki okres ustanawiane jest zabezpieczenie oraz czy przeprowadzony proces zabezpieczenia jest zgodny z procedurami. Warto podkreślić, że to beneficjent odpowiada za prawidłowość przeprowadzenia procedury ustanowienia zabezpieczenia.

W przypadku weksla in blanco w momencie zaakceptowania wszystkich rozliczeń związanych z projektem i zakończenia projektu instytucja zwraca wystawiony weksel. Inne zabezpieczenia wygasają zgodnie z zapisami ustanowionymi w trakcie procedury.

Wartość zabezpieczenia w zależności od formy może się różnić, ale generalnie zwykle nie może być niższa niż wartość dofinansowania danego projektu. Zdarza się, że instytucja wyznacza maksymalną wysokość zabezpieczenia realizacji umowy jako wartość dofinansowania na ten rok realizacji projektu, w którym wartość dotacji jest najwyższa (np. Program Operacyjny Kapitał Ludzki). Zabezpieczenie może być również określone jako wysokość co najmniej równowartości najwyższej transzy zaliczki wynikającej z umowy o dofinansowanie.

Istotne jest, że prawidłowe zabezpieczenie umowy jest warunkiem koniecznym do otrzymania pierwszej transzy środków na realizację projektu. Umowa o dofinansowanie wraz z zabezpieczeniem realizacji umowy stanowi podstawę relacji beneficjenta z instytucją przyznającą dofinansowanie.