Program komputerowy może być jednocześnie dziełem i utworem

Data: 24-11-2013 r.

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, w tym wypadku programu komputerowego. Dziełem jest właśnie ten program rozumiany jako ciąg zer i jedynek, coś, co da się zapisać w postaci materialnej na nośniku optycznym czy magnetycznym.

Taka aplikacja musi spełniać określone wymagania i zapewniać umówione funkcjonalności, jednak efektem zawsze jest określony kod, który można skopiować, skompilować albo uruchomić. W rezultacie zrealizowania kontraktu wykonawca wraz z zamawiającym podpisze protokół odbioru, w którym fizyczne dzieło zostanie przekazane drugiej stronie umowy.

Utwór z kolei to ten sam program, ale zgodnie z Prawem autorskim rozumiany jako „przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażania”. Chodzi więc o wartość intelektualną, jaką program prezentuje, gdy spełnia wskazane wyżej przesłanki utworu.

Mówiąc inaczej, dzieło jest pojęciem prawa cywilnego, a utwór pojęciem prawa autorskiego – nie każde dzieło jest utworem i nie każdy utwór jest dziełem. Przykładowo:

jeżeli program został napisany w ramach umowy o dzieło to jest dziełem;
jeżeli ten program dodatkowo został napisany przez programistę samodzielnie, bez kopiowania gotowych funkcji czy sięgania po inne kody źródłowe, mamy do czynienia z dziełem i utworem jednocześnie;
jeżeli program został napisany przez pracownika (w ramach umowy o pracę), to, jeżeli stanowi przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, jest utworem, ale nie jest dziełem (nie było umowy o dzieło).

Dlatego też w jednej i tej samej umowie o dzieło można zamiennie stosować oba pojęcia, w zależności od tego, czy z kontekstu danego postanowienia wynika, że dotyczy ono raczej materialnej postaci programu, czy też jego wartości intelektualnej. Zapiszemy raczej, że „dzieło zostanie sporządzone w 3 egzemplarzach zapisanych na płytach DVD”, ale już „wykonawca przenosi na zamawiającego, za wynagrodzeniem, wszelkie prawa autorskie majątkowe do utworu”.

Warto też zdefiniować na początku umowy program jako np. „Program”, „Przedmiot Umowy” czy „Aplikacja” i posługiwać się takim terminem pisanym od dużej litery w każdym miejscu umowy. Dzięki temu zostanie zachowana tzw. jednolitość terminologiczna i nie będzie niepotrzebnych wątpliwości interpretacyjnych.

Marcin Sarna

Zobacz także:

Tagi: umowa o dzieło