RPO: Kwestię monitoringu w szkołach trzeba uregulować

Rzecznik Praw Obywatelskich od wielu lat przypomina o konieczności przyjęcia ustawowych rozwiązań, które regulowałyby kwestię monitoringu w Polsce. Wciąż nie ma jednak nawet projektu założeń do projektu ustawy o monitoringu wizyjnym. W maju 2016 roku Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformował RPO, że kolejny projekt tego dokumentu został wycofany spod obrad Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu.

Zdaniem RPO problemem niecierpiącym zwłoki, który w pierwszej kolejności należy uregulować, jest sprawa monitoringu wizyjnego w szkołach i innych placówkach oświatowych. W 2015 roku, kiedy Ministerstwo Edukacji Narodowej chciało dofinansować monitoring wizyjny w szkołach w ramach programu Bezpieczna+, RPO wyraził swoje wątpliwości wobec uchwały w sprawie tego programu.

Rzecznika zaniepokoiło to, że MEN chciał dofinansować monitoring w szkołach, mimo że żadna ustawa nie przewidywała instalowania kamer na terenie szkół, ani zasad udostępniania, zabezpieczania czy usuwania nagrań. Mimo że MEN wycofał się z pomysłu dofinansowania monitoringu, w około 11 tys. szkół zainstalowano kamery. A trzeba pamiętać, że nagrywanie wizerunku narusza konstytucyjne prawo do zachowania prywatności.

Z tego też względu, zdaniem RPO niezbędne jest wprowadzenie zasad regulujących prowadzenie monitoringu w akcie prawnym powszechnie obowiązującym, tak aby zainstalowanie na terenie szkoły kamer nie prowadziło do naruszenia konstytucyjnych praw uczniów, nauczycieli, a także innych osób przebywających w szkole.

W przeciwnym wypadku, organy prowadzące szkoły będą w dowolny sposób decydowały o formach i zakresie ingerencji w sferę życia prywatnego uczniów. Już teraz do RPO docierają głosy o instalowaniu monitoringu np. w szkolnych toaletach czy o stosowaniu systemów, które oprócz obrazu utrwalają także dźwięk.

Dlatego, konieczne jest uregulowanie na poziomie ustawy lub rozporządzenia wydanego na podstawie szczegółowego upoważnienia zasad i celów montowania kamer, sposobów postępowania ze zgromadzonym i w ten sposób danymi, kwestii oznaczenia terenu monitorowanego, a także określenia zasad dostępu do nagrań, zabezpieczenia danych oraz usuwania zgromadzonych informacji.

W ocenie Rzecznika, konieczna jest zmiana obecnie obowiązujących regulacji, aby ograniczyć możliwość instalowania monitoringu w szkołach do miejsc wskazanych w przepisach. Niezbędne jest także uregulowanie zasad prowadzenia monitoringu i postępowania z tak zgromadzonych danymi – w akcie prawnym rangi ustawy lub w akcie wykonawczym wydanym na podstawie spełniającego kryteria konstytucyjne upoważnienia ustawowego.